Báo cáo này được ủy quyền bởi: GSR
GSR là một crypto market maker (nhà tạo lập thị trường tiền mã hóa) và là đối tác hệ sinh thái. Được thành lập vào 2013, GSR chuyên cung cấp thanh khoản, chiến lược quản lý rủi ro và các sản phẩm có cấu trúc (structured product – công cụ đầu tư tổng hợp được tạo ra để đáp ứng nhu cầu không thể thực hiện nếu sử dụng các công cụ tài chính tiêu chuẩn trên thị trường) cho các nhà đầu tư toàn cầu sành sỏi trong ngành tài sản kỹ thuật số.
Tóm tắt
2021 là một năm kỷ lục đối với crypto. Hầu hết các chỉ số mà The Block theo dõi thông qua Data Dashboard (Trang tổng quan Dữ liệu) theo thời gian thực đều đạt mức cao hàng năm hoặc ATH (mức cao nhất mọi thời đại) vào tháng 11.
Bitcoin đã phá vỡ ATH trước đó để đạt gần $67 nghìn và đã tăng ~ 100% vào năm 2021. Vốn hóa thị trường của kẻ dẫn đầu thị trường – Bitcoin đã tăng khoảng $545 tỷ — so với Vàng: -2,5%, S&P500: 26%, và Nasdaq: 31% trong cùng khoảng thời gian.
Các nền tảng layer-1 và “memecoins” dẫn đầu với doge đã chiến thắng đột phá vào năm 2021. Hai nền tảng layer-1 chính, Solana và Avalanche với native token lần lượt là SOL và AVAX, đã đạt lợi nhuận cực lớn – tương ứng hơn 12.000% và 4.000%. Trong khi đó, giá của Dogecoin và Shiba Inu, DOGE và SHIB, đã tăng lần lượt là hơn 4.000% và 63.200.000%.
Stablecoin tiếp tục chứng minh là một trong số ít các loại tài sản đang phát triển đã được các tổ chức chấp nhận rộng rãi hơn. Tổng nguồn cung stablecoin đã tăng ở mức cao kỷ lục từ $29 tỷ lên hơn $140 tỷ tương đương 388%. Năm 2021, khối lượng giao dịch hàng năm được điều chỉnh của stablecoin đã vượt $5 nghìn tỷ, tăng trưởng hàng năm hơn 370% so với khối lượng năm 2020.
Khối lượng giao dịch giao ngay tiền mã hóa vượt qua mức cao trước đó được ghi nhận vào tháng 12/2020. Theo legitimate volume index của The Block, mức khối lượng giao dịch ATH là $2,2 nghìn tỷ vào tháng 5 và kết thúc ở $1,4 nghìn tỷ vào tháng 11. Binance vẫn dẫn đầu với 66% khối lượng giao dịch giao ngay trên sàn giao dịch vào năm 2021.
Thị trường phái sinh crypto tăng trưởng theo cấp số nhân vào năm 2021. Khối lượng giao dịch bitcoin futures (hợp đồng tương lai bitcoin) trung bình tháng 11/2020 là $869 tỷ, số liệu được tổng hợp trên tất cả các sàn giao dịch lớn. Kể từ đó, khối lượng giao dịch trung bình hàng tháng đã vượt qua mức $1 nghìn tỷ và đạt mức cao nhất là $2,4 nghìn tỷ vào tháng 5, trước khi đóng cửa ở mức $1,6 nghìn tỷ vào tháng 11.
Các nhà quản lý Mỹ thận trọng đón nhận bitcoin. Ba quỹ futures ETF đã được phê duyệt trong năm nay: ProShares, Valkyrie và VanEck Bitcoin Strategy. Cả 3 đều đạt được sự chú ý qua CME Bitcoin Futures. Tính từ đầu năm đến nay, hợp đồng mở (open interest) của CME BTC Futures đã tăng 146%, từ $1,6 tỷ lên $3,9 tỷ.
Đầu tư vào Tài sản Crypto
Các công ty crypto đã được phân bổ mức đầu tư mạo hiểm cao kỷ lục trong lịch sử. Tổng lượng đầu tư tư nhân được phân bổ cho các công ty crypto của năm nay nhiều hơn tổng đầu tư sáu năm trước cộng lại, tương đương khoảng $14,4 tỷ. Tính từ đầu năm đến nay, ngành công nghiệp này đã nhận được hơn $24,7 tỷ đầu tư tư nhân với tổng số ~ 1.700 thương vụ.
Năm 2021 có sự gia tăng số lượng công ty crypto đạt ngưỡng kỳ lân. Ít nhất 65 công ty trong lĩnh vực crypto hiện được xem là kỳ lân (được định nghĩa là công ty tư nhân hiện có định giá từ $1 tỷ trở lên). Trong hai năm, số lượng các công ty đạt trạng thái kỳ lân đã tăng gần 491%.
Vốn đầu tư vào NFT/Gaming đã tăng trưởng theo hình parabol. Lần đầu tiên, giao dịch NFT/Gaming trở thành một trong 15 giao dịch lớn nhất. Trước năm nay, chưa có một thỏa thuận NFT/Gaming nào đủ điều kiện là một trong 15 thỏa thuận lớn nhất. Trong cả tháng 10 và tháng 11, khoảng 42% giao dịch là ở các công ty phục vụ cho NFTs hoặc gaming.
Các công ty đầu tư đã tăng mức cược vào các hệ sinh thái Layer-1 cụ thể. Đã có 73 khoản tài trợ trên Solana, cao nhất tiếp theo là Polkadot, với 53 khoản tài trợ.
Các giao dịch M&A (mua lại và sáp nhập) ở mức cao kỷ lục trong lĩnh vực này. Với 197 thương vụ mua lại, con số này cao hơn mức cao nhất trước đó vào năm ngoái, với 85 giao dịch. Mức tăng trưởng này cho thấy hoạt động M&A tăng khoảng 130% so với cùng kỳ năm ngoái. Cho đến nay, khối lượng giao dịch M&A lĩnh vực crypto đã vượt mức $6 tỷ trong năm nay, tăng khoảng 730% so với cùng kỳ năm ngoái.
Lưu ký Có Tổ chức (Institutional Custody) trong Thị trường Crypto
*Custody: Lưu ký, Giám sát, Bảo quản
Institutional: Có tổ chức, thuộc tổ chức, cho tổ chức, thể chế
Một nhu cầu lớn về các sản phẩm và dịch vụ lưu ký phức tạp. 2021 đánh dấu một năm đáng nhớ cho các khoản đầu tư vào các công ty tài sản kỹ thuật số tập trung vào việc cung cấp dịch vụ cho tổ chức. Tổng số tiền gây quỹ năm 2021 lớn gần gấp ba lần so với con số kỷ lục trước đó vào năm 2018. Fireblocks và Ledger lần lượt dẫn đầu số tiền gây quỹ là $443 triệu và $380 triệu trong năm 2021.
Tổng quan về Nền tảng Layer-1 và Layer-2 năm 2021
Năm nay, số lượng hoạt động của người dùng có thể định lượng được đã có sự gia tăng đáng kể trên nền tảng Layer-1 (L1). Nó chủ yếu được thúc đẩy bởi sự xuất hiện của các hệ sinh thái crypto DeFi trên các nền tảng L1 khác nhau bao gồm cả Ethereum. DeFi TVL trên các hệ sinh thái L1 (mức tăng trưởng +974% tương đương $166 tỷ) nói chung tăng trưởng nhanh hơn DeFi TVL trên Ethereum (mức tăng trưởng +588% tương đương +$99 tỷ).
Các L1 không phải Ethereum với mức phí tương đối thấp hơn đã bắt đầu nhận được sự quan tâm. Phí giao dịch trung bình trên Ethereum đã tăng lên mức cao kỷ lục trong nửa đầu năm. Trong thời điểm nhu cầu giao dịch crypto tăng cao trên mạng Ethereum, người dùng tê liệt vì phí gas cắt cổ và thời gian xác nhận lâu. Do đó, người dùng đã tìm kiếm các giải pháp thay thế với các mạng Layer-1 khác cung cấp phí giao dịch thấp hơn.
Các khuyến khích được cung cấp thông qua các team Layer-1 và ngân quỹ của họ có sự gia tăng lớn. Một trong những điều đáng chú ý nhất có lẽ là chương trình “Avalanche Rush” của Avalanche Foundation, ra mắt vào Tháng 8 với chỉ thị mở rộng hệ sinh thái DeFi của mình bằng cách phân phối 10 triệu AVAX token (trị giá gần một tỷ USD theo giá hiện tại).
Sự xuất hiện của cross-chain bridges (cầu nối xuyên chuỗi). TVL trên các cross-chain bridge đã tăng đáng kể trong năm nay, từ $670 triệu vào đầu năm lên hơn $32 tỷ. Trong số các bridge khác nhau từ Ethereum đến các mạng Layer-1 khác, Binance Bridge đã phát triển và trở thành bridge lớn nhất với TVL khoảng $10,4 tỷ, phản ánh sự tăng trưởng của Binance Smart Chain để trở thành nền tảng hợp đồng thông minh lớn thứ hai năm 2021
Các giải pháp mở rộng quy mô Layer-2 chính (chủ yếu là optimistic rollups và zk-rollups) đã có sự tăng trưởng đáng kể vào năm 2021. Tổng TVL của các optimistic rollup là $3,3 tỷ và tổng TVL của zk-rollups hiện là $1,9 tỷ.
Tài chính Phi tập trung
Tài chính phi tập trung (DeFi) đã có một sự tăng trưởng lớn và hệ sinh thái tiếp tục phát triển. Giá trị ròng bị khóa trong các giao thức DeFi đã tăng vọt từ $16 tỷ lên hơn $100 tỷ trong năm nay, với phần lớn tài sản tiền mã hóa được phân bổ cho các giao thức cho vay và sàn DEX.
Nhiều dự án DeFi đang tích lũy giá trị với việc tạo ra doanh thu và lượng người dùng gia tăng. Tổng doanh thu trong DeFi năm 2021 lên tới hơn $3 tỷ. Tuy nhiên, hầu hết doanh thu DeFi được ghi lại là từ phía cung, tức là doanh thu từ phí thuộc về người dùng giao thức như liquidity providers (nhà cung cấp thanh khoản) và người cho vay chứ không phải chủ sở hữu token.
Bối cảnh của DeFi đã trở nên đa dạng hơn. Vào năm 2021, có nhiều danh mục DeFi mới bắt đầu được thúc đẩy, chẳng hạn như thị trường phái sinh tiền mã hóa, sản phẩm có cấu trúc, liquid staking và stablecoin thuật toán.
Khối lượng giao dịch sàn DEX (sàn giao dịch phi tập trung) tăng với tốc độ chóng mặt, với mức 522% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhìn chung, khối lượng giao dịch DEX tháng 5 đã đạt đỉnh ở mức $163 tỷ và kết thúc ở mức $107 tỷ vào tháng 11. Tỷ lệ khối lượng giao dịch giao ngay của sàn DEX so với sàn CEX (sàn giao dịch tập trung) duy trì ở mức dưới 10% trong suốt cả năm.
Gần 2% tổng số BTC hiện được wrap trên Ethereum khi cơ hội DeFi tăng lên. Số lượng BTC được wrap trên Ethereum tăng đều đặn từ 140 nghìn lên 317 nghìn BTC trong năm nay, tương đương với 1,7% của toàn bộ nguồn cung BTC.
Số tiền bị hack tăng lên khi có hàng tỷ tiền được lưu trữ từ các giao thức DeFi. Số tiền bị hack tăng gấp 8 lần, lên mức hơn $600 triệu, là kết quả của 50 vụ khai thác. Khoảng 1/3 tổng số tiền bị đánh cắp ($200 triệu) thuộc về các dự án trên BSC, bị thiệt hại nhiều nhất vào tháng 5 năm nay.
Web 3
Web3 đã trở thành một trong những từ khóa hot nhất năm 2021. Vào tháng 11, sự quan tâm trên toàn thế giới đối với thuật ngữ “Web3” đạt mức cao nhất từ trước đến nay trên Google, tăng khoảng 150% kể từ đầu tháng 10. (trang 111)
Ethereum có hơn 170 triệu địa chỉ duy nhất. 2,2% trong số đó đã có tương tác với giao thức DeFi, tăng 300% so với năm ngoái.
Số lượng ví đang hoạt động trên thị trường NFT ngày càng tăng. Nhìn chung, số lượng ví crypto đang hoạt động trên thị trường NFT đã tăng hơn 600% chỉ trong năm nay.
Non-Fungible Tokens (NFTs) & Game dựa trên Blockchain
Năm của NFT. Tổng khối lượng NFT được giao dịch vào năm 2021 là $8,8 tỷ với 60% đến từ giao dịch Nghệ thuật và Sưu tầm và 40% còn lại từ Game NFT. Hoạt động NFT đạt đỉnh vào tuần thứ ba của tháng 8 với khối lượng giao dịch hàng tuần hơn 1 tỷ USD.
Tìm kiếm “NFT” và “OpenSea” trên Google đạt mức cao nhất từ trước đến này vào tháng 9 và tháng 11. Tuy nhiên, tổng khối lượng thị trường NFT giảm 37% kể từ tháng 8 xuống ~ $2 tỷ.
Axie Infinity thống trị lĩnh vực gaming về khối lượng NFT hàng tuần và doanh số bán hàng mọi thời điểm theo bộ sưu tập. Hoạt động của Axie Infinity bắt đầu tăng vào tháng 5, sau khi ra mắt sidechain Ronin. Ngoài ra, Axie Infinity có tổng doanh thu thứ cấp gần như gấp đôi so với bộ sưu tập NFT tốt nhất – CryptoPunks.
NFT và play-to-earn (P2E) đang tạo ra một con đường mới cho mô hình kinh doanh trò chơi. Khả năng kiếm tiền từ game đã mở ra những mô hình kinh doanh mới với cái gọi là “gaming guilds being one”. Các guild hỗ trợ người chơi từ bước tham gia đến cho vay các tài sản cần thiết trong game và đổi lại là một phần thu nhập từ game của người chơi. Phần lớn các guild có cấu trúc như DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung).
Yếu tố vĩ mô cho thị trường Crypto
El Salvador trở thành động lực đầu tiên khiến bitcoin trở thành legal tender (đồng tiền pháp định). Vào tháng Sáu, Tổng thống Nayib Bukele của El Salvador đã ký dự luật thành luật. Ông Bukele trích dẫn tỷ lệ thấp của tài chính toàn diện (financial inclusion – giải pháp cung cấp dịch vụ tài chính phù hợp, thuận tiện cho mọi cá nhân và tổ chức) như một động lực cho quyết định của mình.
Ngân hàng Thế giới đã từ chối yêu cầu của El Salvador về việc triển khai bitcoin dưới dạng đồng tiền pháp định và IMF đã bình luận rằng động thái này làm tăng “các vấn đề về kinh tế vĩ mô, tài chính và pháp lý”.
Bất chấp động thái chống lại Bitcoin mạnh mẽ của mình, Trung Quốc đã nhanh chóng tiến hành các cuộc thử nghiệm đồng tiền kỹ thuật số của riêng mình, Digital Yuan (Đồng Nhân dân tệ Kỹ thuật số).
Sau khi bắt đầu các thử nghiệm ban đầu vào năm 2020, vào tháng 4, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã tăng số lượng các tỉnh thử nghiệm nền tảng mới. Ngoài ra, cùng tháng đó, PBOC đã tham gia Multiple CBDC Bridge của BIS, họ đã thử nghiệm cross-currency transfer (chuyển tiền xuyên chuỗi) qua lại giữa Trung Quốc, Singapore, Hồng Kông và Thái Lan.
Mỹ đã chính thức trở thành trung tâm Crypto lớn nhất với các tổ chức và doanh nghiệp khai thác Bitcoin. Do lệnh cấm khai thác của Trung Quốc vào tháng 6/2021, Foundry USA Pool đã vươn lên trở thành nhóm khai thác Bitcoin lớn thứ hai. Cùng với sự tăng trưởng của Foundry USA Pool là sự gia tăng hash rate (tỷ lệ băm) của mạng Bitcoin ở Bắc Mỹ và Kazakhstan.
Các tổ chức tham gia vào digital gold rush (cơn sốt vàng kỹ thuật số). Sau khi bitcoin đạt mức cao kỷ lục trong những tuần cuối cùng của năm 2020, một loạt công ty bắt đầu phân bổ để khởi động năm mới 2021. Tesla, SpaceX, Square, Microstrategy và Patent Group là một số tổ chức đã phân bổ một số tài sản trong bảng cân đối kế toán của họ sang bitcoin.
Thị trường crypto là tâm điểm của các cơ quan quản lý trên toàn thế giới. Trong khi nhiều cơ quan quản lý trên khắp thế giới đấu tranh để kết hợp crypto vào các khuôn khổ quy định hiện có, một số khác đã chuyển sang cấm hoàn toàn các hoạt động liên quan đến crypto. Trong số này, Trung Quốc chiếm vị trí trung tâm vào năm 2021 bằng cách chuyển sang cấm khai thác crypto vào mùa hè, và lệnh cấm toàn diện các giao dịch crypto vào mùa thu.
Trạng thái Thị trường Crypto
Nhìn lại năm 2021 bằng những con số
Disclaimer: Dữ liệu của Quý 4 (Q4) tính đến ngày 30/11/2021. Dữ liệu đo lường hiệu suất giá tính đến ngày 30/11/2021.
Hiệu suất thị trường Crypto
Năm 2021 là một năm phá kỷ lục đối với tiền mã hóa, với nhiều loại, bao gồm cả bitcoin và ether, giá thị trường đạt mức cao mới. Tổng vốn hóa thị trường crypto vào năm 2021 cũng đạt mức kỷ lục $3 nghìn tỷ sau khi thu về $1 nghìn tỷ vào tháng 1 và $2 nghìn tỷ vào tháng 5.
Dẫn đầu thị trường về tổng giá trị thị trường crypto, Bitcoin đã phá vỡ mức ATH trước đó và tăng gần 100% vào năm 2021 với khoảng $545 tỷ vốn hóa thị trường – so với Vàng: -2,5%, S&P500: 26% và Nasdaq: 31% xét cùng giai đoạn. Về mức cao nhất hàng năm, bitcoin đạt 69.000 USD vào đầu tháng 11, đạt hơn 140% tỷ lệ lợi nhuận so với đầu năm.
Đáng chú ý, cả 10 loại crypto hàng đầu theo vốn hóa thị trường đều có lợi nhuận tích cực (không bao gồm stablecoin). Hơn nữa, hầu hết trong top 10 đều vượt trội so với bitcoin với tỷ suất lợi nhuận lớn – bao gồm cả ether, thậm chí nhiều hơn so với năm ngoái.
Các giao thức Layer-1 (L1) và “memecoin” dẫn đầu bởi doge đã chiến thắng đột phá vào năm 2021. Giá gas trên Ethereum ngày càng đắt đỏ do các điều kiện sử dụng khắc nghiệt là bàn đạp cho Solana thúc đẩy sự tăng trưởng L1 (xem phần “Layer-by-Layer”).
Thị trường crypto đầu năm 2021 chứng kiến sự “cất cánh” của Binance Smart Chain (BSC) và sự phát triển của sàn giao dịch phi tập trung PancakeSwap, đã thúc đẩy Binance Coin ($BNB) của Binance, vì BNB là native gas token trên BSC.
Cuối năm, chúng ta chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của Cardano và Avalanche, trong đó, Cardano với việc khởi chạy smart contract (hợp đồng thông minh), và Avalanche với hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi) ngày càng phát triển.
Cùng với các giao thức L1, chúng tôi cũng thấy sự tăng trưởng chóng mặt của “memecoins” theo chủ đề doge với sự khởi động của Dogecoin, ngay sau đó là Shiba Inu, được hỗ trợ bởi Giám đốc Điều hành của Tesla – Elon Musk. Vào năm 2021, SHIB – crypto của Shiba Inu, đã tăng hơn 632.000 lần về giá. Tức là, $100 mua SHIB vào tháng 1 trị giá $63 triệu vào thời điểm viết báo cáo này.
Tính từ đầu năm đến nay, bitcoin dominance (giá trị thị trường bitcoin/tổng giá trị thị trường tài sản kỹ thuật số; hình 3) đã giảm với từ 70% xuống 43% tại thời điểm viết báo cáo này – với mức thấp tạm thời là 40% vào tháng 5. Sự tăng trưởng của các giao thức L1 và token của chúng là nguyên nhân chính của sự suy giảm này.
Điều chỉnh khối lượng giao dịch crypto on-chain
Là một đại diện cho thông lượng kinh tế (economic throughput) – tổng khối lượng giao dịch crypto on-chain đã điều chỉnh (trên một blockchain công khai) của Bitcoin và Ethereum, đã đạt mức kỷ lục $7,5 nghìn tỷ vào năm 2021, tăng 435% so với năm ngoái.
Nhìn chung, khối lượng giao dịch crypto on-chain của Bitcoin tăng 317% so với cùng kỳ năm ngoái (từ 1 nghìn tỷ USD vào năm 2020 lên 4,2 nghìn tỷ USD vào năm 2021), trong khi khối lượng giao dịch on-chain của Ethereum tăng 729% so với cùng kỳ năm ngoái (từ 403 tỷ USD lên 3,3 nghìn tỷ USD).
Nhìn chung, trong suốt năm 2021, khối lượng giao dịch on-chain của Bitcoin đã vượt Ethereum khoảng 1,2 lần. Với năm 2020, khối lượng giao dịch on-chain của Bitcoin gấp 2,5 lần Ethereum, cho thấy hoạt động kinh tế của Ethereum đang phát triển với tốc độ nhanh hơn so với Bitcoin.
Tính đến cuối tháng 11, mặc dù tổng khối lượng giao dịch on-chain đã điều chỉnh có sự tăng trưởng, nhưng số lượng giao dịch on-chain của Bitcoin vẫn duy trì ở mức thấp hơn khoảng 27,8% so với mức cao ~ 379.000 (30DMA) vào tháng 12/2017. Tuy nhiên, Ethereum đã đạt số lượng giao dịch on-chain cao kỷ lục, ~ 1,5 triệu (30DMA) vào tháng 5.
Stablecoin trong Thị trường Crypto
Vào năm 2021, stablecoin tiếp tục chứng tỏ là một trong số ít các loại crypto đang phát triển, chúng đã đạt product-market fit (PMF – trạng thái khi sản phẩm có nhu cầu từ thị trường, và người dùng cảm thấy hài lòng khi sử dụng).
Đồng thời, nhận được sự chấp nhận rộng rãi từ các tổ chức, với Center, công ty đứng sau USDC, đang có kế hoạch ra mắt công chúng thông qua việc sáp nhập với một công ty Mua lại Mục đích Đặc biệt (Special Purpose Acquisition Company – SPAC). Kể từ đầu năm, tổng nguồn cung stablecoin trong Thị trường Crypto đã tăng 388% – từ $29 tỷ lên hơn $140 tỷ – mức cao kỷ lục.
Việc sử dụng Stablecoin cũng đạt con số kỷ lục vào năm 2021. Khối lượng giao dịch crypto được điều chỉnh hàng năm của stablecoin (luồng thanh toán từ địa chỉ này đến địa chỉ khác trên một blockchain công khai) đã vượt $5 nghìn tỷ vào năm 2021, tăng hơn 370% so với cùng kỳ năm 2020.
Trạng thái Khai thác (Mining)
Năm 2021 là một năm bất thường đối với việc khai thác Bitcoin (Bitcoin mining). Ở cấp độ cao, có lẽ sự dịch chuyển địa lý và phi tập trung ra khỏi Trung Quốc đối với tỷ lệ băm (hash rate) của Bitcoin là chưa từng có.
Trong lịch sử, do năng lượng rẻ, chi phí thấp và gần các nhà sản xuất lớn, đào Bitcoin là một hoạt động được chiếm lĩnh bởi các nhà đầu tư crypto ở Trung Quốc. Cho đến khi regulatory hammer giảm vào tháng 5, không giống với bất kỳ cái gọi là lệnh cấm của Trung Quốc trước đây.
Đầu tiên là tóm tắt nhanh về các sự kiện quan trọng:
- Ngày 21/05 – Chính phủ trung ương Trung Quốc đã công bố một bản ghi nhớ cuộc họp cấp cao đề cập đến lệnh cấm giao dịch và đào Bitcoin.
- Ngày 25/05 – Nội Mông (Inner Mongolia) là tỉnh đầu tiên phản ứng với lời kêu gọi của chính quyền trung ương bằng cách thực thi tám biện pháp nhằm đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động đào Bitcoin.
- Ngày 9/6 – Nguồn cung điện cho các mỏ đào Bitcoin có quy mô công nghiệp ở khu kinh tế Zhundong thuộc Tân Cương đã được lệnh đóng cửa. Tương tự đối với tỉnh Thanh Hải.
- Ngày 18 – 26/06 các công ty khai thác bitcoin ở Tứ Xuyên đã được lệnh đóng cửa.
Tất cả những người trong ngành tin rằng khoảng sáu gigawatt công suất trước đây đã cung cấp năng lượng cho các cơ sở khai thác ở Tân Cương, Nội Mông, Tứ Xuyên, Vân Nam, đã ngừng hoạt động sau tháng 6. Các nhà đầu tư khai thác Trung Quốc đã phải rút phích cắm máy đào và chuyển ra nước ngoài hoặc bán thiết bị của họ. Điều đó dẫn đến sự sụt giảm tỷ lệ băm cho cả Bitcoin và Ethereum như hình dưới đây:
Tỷ lệ băm của Bitcoin – thước đo hiệu suất của thợ đào, đã đạt mức ATH mới là 166 triệu TH/s (30DMA) vào tháng 4. Nhưng nó đã giảm gần 50% trong suốt giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7. Tính từ đầu năm đến nay, tỷ lệ băm của Bitcoin đã tăng 19,6% (30DMA).
Tương tự, tỷ lệ băm của Ethereum đã giảm nặng nề vào tháng 6 nhưng nhanh chóng phục hồi và vượt qua mức 274 TH/s (30DMA) trong tháng 8/2018, sau đó đạt mức kỷ lục 819 TH/s (30DMA) vào cuối tháng 11. Tính từ đầu năm đến nay, tỷ lệ băm của Ethereum đã tăng 187% trên cơ sở 30DMA. Một số nhà đầu tư Trung Quốc cũng đã chọn khai thác bí mật ở quy mô nhỏ hơn nhiều bằng GPU. Điều đó giải thích tại sao tỷ lệ băm của Ethereum phục hồi nhanh hơn nhiều so với Bitcoin.
Đối với các nhà đầu tư khai thác Bitcoin hiện tại ở những nơi khác trên thế giới, những tháng sau tháng 6 trở nên năng suất hơn bao giờ hết do tỷ lệ băm lao dốc.
Do đó, thị phần của mười nhóm đào Bitcoin hàng đầu trên thế giới cũng đã được cải tổ, với thị phần Foundry USA Pool tăng lên, trở thành nhóm đào Bitcoin lớn thứ hai theo tỷ lệ băm thời gian thực. Cùng với sự tăng trưởng của Foundry USA Pool là sự gia tăng tỷ lệ băm của mạng Bitcoin ở Bắc Mỹ và Kazakhstan. Vào tháng 10, Mỹ chính thức trở thành trung tâm lớn nhất với các tổ chức và doanh nghiệp khai thác Bitcoin.
Vào năm 2022, cuộc đàn áp của Trung Quốc đã tạo cơ hội cho các hoạt động khai thác bitcoin ở nước ngoài, dẫn đến sự bùng nổ cơ sở hạ tầng ở Bắc Mỹ, Nga, Trung Á và Châu Âu.
Đó là vì sau cuộc đàn áp của Trung Quốc, khả năng cung cấp dịch vụ lưu trữ ban đầu trên toàn cầu không thể tiếp nhận tất cả các thiết bị đào đã rút phích cắm ở Trung Quốc hiện đang tìm kiếm ngôi nhà mới. Do đó, sự thiếu hụt nguồn cung đã chuyển từ các thiết bị đào trước cuộc đàn áp sang công suất điện hiện nay trên toàn cầu.
Trong nửa cuối năm 2021, có ít nhất 12 công ty khai thác công khai và tư nhân đã gây quỹ, mỗi công ty huy động được từ $50 triệu đến $650 triệu thông qua IPO, khoản vay chuyển đổi (convertible note) và phát hành cổ phiếu. Trong số đó, có một số người chơi mới với quy mô công nghiệp đã tham gia thị trường khai thác trong năm nay, chẳng hạn như các công ty khai thác Bitcoin bằng năng lượng Stronghold Digital và Terawulf.
Mục tiêu là đặt thêm thiết bị từ các nhà sản xuất và tăng cường công suất điện cho năm 2022. Nếu mọi thứ diễn ra tốt đẹp như kế hoạch – tức là các công ty khai thác lớn không phải trả phí hàng tháng cho thợ đào hoặc các nhà sản xuất Trung Quốc không gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về quy định hay logistic – thì tỷ lệ băm Bitcoin ở Bắc Mỹ lần đầu tiên sẽ vượt qua các mức ATH trước đó và tăng trưởng vượt bậc vào năm 2022.
Dựa trên công bố của SEC, 20 công ty khai thác công khai (và đang chờ niêm yết) thực hiện một đơn đặt hàng với tổng cộng hơn nửa triệu đơn vị máy khai thác Bitcoin ASIC thế hệ mới nhất sẽ đến hạn giao hàng từ nay đến tháng 12/2022.
Doanh thu của thợ đào
Doanh thu của thợ đào được ước tính theo giả định rằng thợ đào bán bitcoin và ether của họ ngay lập tức, điều này không chính xác vì một số công ty crypto giữ lại một phần tiền mã hóa đã khai thác.
Tính đến thời điểm hiện tại, các công ty khai thác Bitcoin đã tạo ra tổng doanh thu $15,3 tỷ, tăng 206% so với cùng kỳ năm ngoái, một năm kỷ lục. Sự gia tăng này có thể là do giá bitcoin tăng vọt vào năm 2021, đạt mức cao mới.
Mặc dù lo ngại rằng việc triển khai EIP-1559 (xem thêm ở phần DeFi) sẽ khiến các thợ đào chuyển tỷ lệ băm sang một fork cạnh tranh, dẫn đến doanh thu thấp hơn, các thợ đào Ethereum đã tạo ra tổng doanh thu $16,5 tỷ, tăng 678% so với cùng kỳ năm ngoái, một năm doanh thu kỷ lục.
Sự tăng trưởng này có thể là do doanh thu cao hơn đáng kể được tạo ra từ sự gia tăng phí giao dịch, do các hoạt động NFT quá lớn trong Q2 đến Q3 (xem thêm ở phần NFT). Chia sẻ doanh thu của thợ đào Ethereum từ phí đã giữ ổn định ở mức 27,8% từ 28% vào năm 2020.
Khối lượng giao dịch Giao ngay
Năm 2021 bắt đầu với khối lượng giao dịch giao ngay crypto vượt qua mức cao điểm trước đó (được ghi nhận vào tháng 12/2020).
Theo The Block, từ tháng 12/2020 đến tháng 1/2021, khối lượng giao dịch crypto đã tăng 138% lên $917 tỷ. Được thúc đẩy bởi thị trường tăng giá từ tháng 1 đến tháng 4, khối lượng giao dịch crypto tiếp tục tăng, đạt mức ATH trong tháng 5 là $2,2 nghìn tỷ. Nửa cuối năm đã được dành để phục hồi với khối lượng giao dịch crypto tăng đều đặn từ 651 tỷ USD vào tháng 7 lên 1,4 nghìn tỷ USD vào tháng 11.
Sàn Binance vẫn chiếm ưu thế với 66% khối lượng giao dịch giao ngay crypto vào năm 2021. Thị phần giao dịch giao ngay của Binance tiếp tục phát triển, tăng từ 57% lên 66% từ đầu năm đến nay và đạt mức cao nhất là 74% vào tháng 4.
Tính đến tháng 11, thị phần của đối thủ cạnh tranh chính của Binance (66%) là Coinbase với 12,3%, FTX với 6,6%, Kraken với 3,2%, LMAX Digital với 2,7% và Bitfinex với 2,5%
Như năm ngoái, Tether tiếp tục dẫn đầu với tư cách là đồng tiền trung gian phổ biến nhất đối với giao dịch tập trung. Trên thực tế, vào tháng 8, tỷ trọng khối lượng giao dịch của USDT đạt mức ATH là 63%, nghĩa là 63% khối lượng giao dịch giao ngay được tính bằng đồng stablecoin gây tranh cãi này. Trong tháng 11, các cặp USD và BTC là cặp lớn thứ hai và thứ ba với tỷ lệ lần lượt là 14,8% và 7,5%.
Thị trường crypto đã kiên quyết bỏ phiếu cho USDT với các stablecoin khác chỉ chiếm khoảng 10%; BUSD là ứng viên cạnh tranh lớn nhất với 8,9% thị phần khối lượng giao ngay.
Grayscale
Grayscale’s Bitcoin Investment Trust (GBTC) tiếp tục là quỹ bitcoin lớn nhất hiện có, sở hữu hơn 646.000 BTC (khoảng 3,1% tổng nguồn cung bitcoin) tính tới tháng 11/2021. Cùng với mức tăng trưởng 95% của Bitcoin tính từ đầu năm đến nay, thị trường giá GBTC cũng đã quay trở lại 42% kể từ tháng 1. Khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày đạt mức ATH $652 triệu trong Q1 năm 2021.
Vào ngày 23/02, GBTC bắt đầu giao dịch nhất quán dưới mức giá thị trường (at a discount) lần đầu tiên trong lịch sử của nó. Sự đảo ngược xu hướng này có thể là do việc cung cấp rộng rãi hơn các ETF bitcoin trở nên khả dụng, chẳng hạn như các sản phẩm giao ngay ở Canada. Tính tới tháng 11, GBTC đang giao dịch với mức giảm ~ 14% so với giá trị tài sản ròng (NAV) của nó.
Một số công ty đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự thay đổi bất ngờ này. Đặc biệt, dòng doanh thu cốt lõi của BlockFi dựa vào các chiến lược kinh doanh chênh lệch giá (arbitrage) với niềm tin rằng GBTC sẽ tiếp tục được giao dịch ở mức giá cao (at a premium). Khi GBTC bắt đầu giao dịch dưới mức giá thị trường (at a discount), BlockFi nhận thấy họ đã bị khóa vào một giao dịch tồi tệ tích lũy khoản lỗ lên đến 20%.
Vào ngày 19/10, Grayscale đã gửi đơn lên Security Exchange Commission (SEC) để xin chuyển đổi Quỹ GBTC thành một quỹ ETF với hy vọng sẽ hợp pháp hóa GBTC hơn nữa, tăng khả năng tiếp cận sản phẩm crypto và quan trọng là khiến giao dịch gần với NAV của mình. Tuy nhiên, cơ hội được nhận sự chấp thuận của SEC có vẻ khó xảy ra đối với GBTC, đặc biệt là sau khi SEC từ chối đơn đăng ký spot ETF của VanEck tháng 11/2021.
Ethereum Investment Trust (ETHE) của Grayscale cũng đã giao dịch dưới mức giá thị trường (at a discount) kể từ cuối tháng 2. Trước đây, phí premium trung bình là 550%, nhưng sự phát triển cùng với mức áp dụng trên quy mô rộng của Ethereum và sự sẵn có của các phương tiện đầu tư thay thế đã khiến phí bảo hiểm biến mất. Trong bối cảnh tương tự, khối lượng giao dịch crypto trung bình hàng ngày cũng có mức tăng đáng kể và liên tục.
ETHE của Grayscale từ đầu năm đến nay có lợi nhuận ~ 184% theo giá thị trường trong khi Ethereum đạt lợi nhuận ~ 526%. Sự khác biệt này là do biến động phí bảo hiểm, từ + 103% vào ngày 31/12/2020, xuống -0,3% ngày 30/11/2021. Khối lượng giao dịch trung bình tăng với mức ATH là $239 triệu trong Q2 năm 2021.
Phái sinh Bitcoin (Bitcoin derivatives)
Thị trường phái sinh tài sản kỹ thuật số bùng nổ trong năm qua. Khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai bitcoin (bitcoin futures) trung bình vào tháng 11/2020 là $869 tỷ, số liệu được tổng hợp trên tất cả các sàn giao dịch lớn. Kể từ đó, khối lượng giao dịch trung bình hàng tháng đã vượt qua $1 nghìn tỷ và đạt đỉnh $2,5 nghìn tỷ vào tháng 5 trước khi đóng cửa ở mức $1,4 nghìn tỷ vào tháng 11/2021.
Trong khi các sàn offshore (sàn cung cấp các dịch vụ giao dịch ngoại hối trực tuyến được cấp phép ở khu vực pháp lý với quy định được nới lỏng, broker có quyền tự do hơn về cách thức hoạt động) tiếp tục thống trị phần lớn giao dịch, thị trường futures trên các sàn giao dịch truyền thống có trụ sở tại Mỹ vẫn là thước đo đáng tin cậy để đánh giá sự quan tâm “có tổ chức” đối với thị trường tài sản crypto.
Thông thường, những người chơi lớn thích giao dịch thông qua các sàn được thiết lập với cơ sở hạ tầng rõ ràng, tiêu chuẩn theo quy định và cách thực thi giao dịch quen thuộc.
CME vẫn là một thước đo đáng tin cậy cho hoạt động giao dịch “có tổ chức” đối với giao dịch phái sinh BTC và ETH. Đối với các nhà giao dịch có tổ chức, quỹ phòng hộ truyền thống (traditional hedge funds) và các nhà quản lý tài sản lớn, CME là sản phẩm nguyên bản nhất để tiếp cận với bitcoin.
Ngoài ra, yêu cầu về vốn cao khiến dòng chảy vốn lẻ rời đi. Tuy nhiên, vào tháng 5 năm nay, CME đã tung ra hợp đồng tương lai mini BTC (BTC mini futures) nhằm thu hút các nhà giao dịch crypto nhỏ hơn.
Tính từ đầu năm đến nay, hợp đồng mở (open interest) của CME BTC Futures đã tăng 146%, từ $1,6 tỷ lên $3,9 tỷ. Trong tháng 10, khối lượng hợp đồng tương lai và hợp đồng mở đã tăng vọt vượt qua đỉnh trước đó vào tháng 4/2021.
Mặc dù giá tăng mạnh, khối lượng giao dịch và thanh khoản vẫn ở mức cao. Dòng tiền gia tăng trong tháng 10 phần lớn có thể là do sự chấp thuận ba quỹ futures ETF: ProShares, Valkyrie, và VanEck Bitcoin Strategy ETFs. ProShares Bitcoin Strategy ETF (BITO) ra mắt vào ngày 19/10.
Các nhà giao dịch crypto đã trải qua ngày đầu ra mắt với khối lượng là ~ $1 tỷ, đứng thứ hai trong kỷ lục. Một ngày sau, bitcoin đã vượt mức ATH của tháng 4, đạt 66.974 USD. Quỹ Valkyrie’s ETF (BTF) là quỹ thứ 2 được ra mắt và đã bắt đầu giao dịch trong tháng 10, quỹ tạo ra một sự chú ý nhỏ hơn trên thị trường với khối lượng giao dịch trong ngày là $78 triệu.
Gần đây nhất, VanEck’s Bitcoin Strategy ETF (XBTF), tự hào với phí 0,65%, thấp hơn 30 điểm cơ bản so với các dịch vụ của ProShares và Valkyrie. Giao dịch trên XBTF bắt đầu vào ngày 16/11 với khối lượng giao dịch ngày đầu tiên là ~ $5 triệu, thấp hơn so với những quỹ tiền nhiệm. Proshares, Valkyrie và VanEck là các bitcoin ETF duy nhất có sẵn trên thị trường Mỹ. Tất cả đều nhận được sự quan tâm thông qua việc sử dụng CME Bitcoin Futures.
Theo quan điểm của SEC, những futures ETF này là sự lựa chọn an toàn nhất để tiếp cận với bitcoin. Lý do đằng sau cơ sở lý luận này là:
- CME được CFTC quy định tại Mỹ.
- CME có đủ khối lượng giao dịch crypto để duy trì hình thành giá hiệu quả.
- Hợp đồng tương lai được thanh toán bằng tiền mặt, nghĩa là các quỹ không cần giữ bất kỳ bitcoin nào.
Đối với CME, đây là một bước tiến lớn vì họ là sàn giao dịch crypto duy nhất có trụ sở tại Mỹ mà các nhà quản lý cảm thấy thoải mái. Đánh giá bởi lập luận của SEC trong năm nay về các sàn giao dịch giao ngay và off-shore, thì có vẻ như tình hình hiện nay sẽ tiếp tục như vậy trong một thời gian.
Có 6 ETF đang chờ SEC phê duyệt, và dự kiến sẽ có nhiều quỹ tiếp theo đệ đơn lên SEC. Các quỹ Vanilla futures ETFs có khả năng được chấp thuận vì cấu trúc của chúng không khác với những ETF đã được cấp phép. Triển vọng đối với các sản phẩm đòn bẩy và đầu tư ngắn hạn vẫn chưa chắc chắn.
Trong một diễn biến thú vị, Bitwise đã thông báo về việc rút đơn đăng ký futures ETF của mình vào ngày 10/11. CIO Matt Hogan đã truyền tải thông điệp qua Twitter, rằng “Cuối cùng, những gì nhiều nhà đầu tư muốn là một ETF bitcoin giao ngay (spot bitcoin ETF)” và “Bitwise sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu đó, và chúng tôi sẽ tìm cách khác để giúp các nhà đầu tư tiếp cận được những cơ hội lớn với tiền mã hóa”.
Giữa sự phát triển của các quỹ ETF và sự chấp nhận rộng rãi hơn từ các tổ chức trong thị trường futures, tổng khối lượng giao dịch options (hợp đồng quyền chọn) hàng tháng và hợp đồng mở đã lặng lẽ tăng lần lượt là 53% và 81% từ đầu năm đến nay.
Có lẽ không ấn tượng bằng năm 2019-2020 với khối lượng giao dịch tăng 1.700%, nhưng nó vẫn cho thấy nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm này và dòng tiền liên tục chảy vào các thị trường này.
Sự biến động lớn về giá crypto giao ngay cho thấy đây là một năm vừa có cả mức cao và mức thấp. Khối lượng giao dịch đạt mức ATH là ~ $35 tỷ vào tháng 4 trước khi giảm xuống còn $11 tỷ vào tháng 7 – mức thấp nhất kể từ tháng 10/2020. Những biến động này có thể so sánh với thị trường CME futures có quy mô tương tự.
Deribit tiếp tục thống trị thị trường quyền chọn (options market). Thị phần hợp đồng mở quyền chọn bitcoin (bitcoin options open interest) của Deribit đã tiếp tục tăng trong năm qua. Tính đến ngày 30/11/2021, Deribit có ~ $10,9 tỷ hợp đồng mở quyền chọn BTC, chiếm ~ 93% tổng số hợp đồng mở.
Phái sinh Ethereum
Tổng khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai crypto (futures volumes) hàng tháng của Ethereum đã tăng 196% từ tháng 12/2020 đến tháng 1/2021. Khối lượng giao dịch kể từ đó đã ổn định ở mức $750 tỷ, kể từ tháng 5, tăng 94% lên mức ATH ~ $1,7 nghìn tỷ. Tính từ đầu năm đến nay, khối lượng giao dịch hợp đồng mở đã tăng 480%, với mức ATH $11,9 tỷ vào tháng 11; tổng khối lượng giao dịch hàng tháng đã tăng 192%.
Vào ngày 8/2, CME đã trở thành sàn giao dịch crypto truyền thống đầu tiên do Mỹ quản lý, cung cấp hợp đồng tương lai Ethereum (Ethereum futures). Một lần nữa, các hợp đồng này đóng vai trò như một phong vũ biểu (barometer – chỉ số về kinh tế và thị trường, thể hiện và dự báo cho một xu hướng trong tương lai) cho sự quan tâm của các tổ chức.
Trong khi CME chiếm 18% hợp đồng tương lai bitcoin tính đến tháng 11/2021 nhưng tác động của nó đối với thị trường phái sinh Ethereum đã giảm bớt, chỉ với 9,8% hợp đồng mở. Nhu cầu thấp hơn đối với hợp đồng tương lai Ethereum của CME có thể liên quan đến việc thiếu các tiến triển liên quan đến Ethereum ETF. Nếu SEC chấp thuận ETF Ethereum, nó có thể sẽ được tiếp cận thông qua các thị trường của CME.
Các hợp đồng quyền chọn Ethereum đã tăng trưởng mạnh mẽ vào năm 2021. Tính từ đầu năm đến thời điểm hiện tại, tổng số hợp đồng mở hàng tháng đã tăng 722% và tổng khối lượng giao dịch hàng tháng tăng 662%, với mức ATH $16,7 tỷ vào tháng 5.
Không giống như thị trường hợp đồng tương lai, khối lượng giao dịch trên thị trường tùy chọn đã dần hồi phục từ mức thấp hàng tháng vào tháng 7 là $4,5 tỷ và kết thúc năm ở mức $14,7 tỷ khi hợp đồng mở cũng đạt mức ATH $7,4 tỷ vào tháng 11.
Tương tự như hợp đồng quyền chọn bitcoin, Deribit nắm giữ gần như toàn bộ thị phần, chiếm 98% số hợp đồng mở tính đến tháng 11/2021.
Tăng trưởng trong các nỗ lực quy định crypto của Mỹ
Sự phát triển của ngành công nghiệp crypto và các giao thức tài chính phi tập trung, cùng với sự giám sát chặt chẽ về quy định từ chính phủ Mỹ, đã dẫn đến sự gia tăng các biện pháp trừng phạt tiền tệ (monetary sanctions) đối với các công ty crypto trong năm nay.
Các đề cập liên quan đến blockchain trong thông cáo báo chí của SEC cùng với CFTC (Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai) tăng lên, chúng tôi nhận thấy rằng các lệnh trừng phạt tiền tệ từ hai cơ quan quản lý thị trường lớn nhất của chính phủ Mỹ đã tăng gấp 25 lần, phần lớn đến từ CFTC.
Với tập dữ liệu hiện tại, chúng tôi đã lọc thủ công cơ sở dữ liệu thông cáo báo chí về các điều khoản liên quan đến crypto và blockchain. Chúng tôi cũng lọc các văn bản thực thi pháp luật chứ không phải thông báo công khai nhằm đảm bảo những văn bản không liên quan sẽ không được đưa vào tập dữ liệu.
Hình 21 và Hình 22 cho thấy các trừng phạt tiền tệ từ SEC đã tăng từ $41 triệu năm 2020 lên $562 triệu năm 2021, tăng gấp 13 lần. Tuy nhiên, có một điều cần lưu ý là năm 2021 đạt kỷ lục này là do vụ dàn xếp trị giá $539 triệu. Theo đó, ba công ty truyền thông bị SEC cáo buộc do cung cấp trái phép chứng khoán tài sản crypto.
Đối với CFTC, các trừng phạt tiền tệ đã tăng từ ~ $9 triệu lên $716 triệu, tăng hơn 80 lần. Tương tự như SEC, sự gia tăng trưởng trong trừng phạt tiền tệ của CFTC được thúc đẩy bởi các yếu tố ngoại lai. Cụ thể là bản án trị giá $571 triệu đối với một cá nhân người Anh đã điều hành một kế hoạch giao dịch bitcoin gian lận và khoản phạt $100 triệu đối với BitMEX.
2021 là một năm tích cực đối với quy định của Mỹ về crypto. Ngoài việc bổ sung các sửa đổi về thuế liên quan đến crypto vào dự luật cơ sở hạ tầng nghìn tỷ USD, các nhà quản lý Mỹ còn nhanh chóng tăng cường các nỗ lực nhằm chống lại các công ty crypto. Việc bổ nhiệm Gary Gensler làm chủ tịch mới của SEC sẽ mang lại nhiều sự giám sát hơn đối với ngành công nghiệp crypto.
Trong khi ngành công nghiệp crypto lạc quan cho rằng họ đã tìm thấy được một người bạn như Gensler dựa trên nền tảng giáo dục về blockchain của ông, thì ông đã đưa ra lập trường đảm bảo lĩnh vực này không “làm suy yếu tính ổn định của hệ thống.”
(hết phần 1)
Bài viết được Ellie Nguyễn biên tập từ “Digital Asset 2022 Outlook” bởi The Block Research; với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
—————————————————
👉 Theo dõi FXCE Ventures
Group Chat | Research Hub | FXCE Spotlight | Tổng hợp airdrop | FXCE Pool Coin