Kiến thức là sức mạnh và là chìa khóa để có được lợi thế vượt trội trong xã hội. Nhờ có các trang web mà thông tin đã được dân chủ hóa và mọi người trên thế giới đều có thể truy cập thông tin bằng điện thoại di động hoặc qua máy tính.
Quá trình dân chủ hóa thông tin nhanh chóng – và bất kỳ ai cũng có khả năng chia sẻ thông tin – cũng đã trao quyền cho nhiều cá nhân bao gồm các nghệ sĩ, các nhà phát triển và các công dân bình thường. Mặc dù lúc đầu web được tạo ra như một nền tảng để giao tiếp và chia sẻ thông tin một cách tự do, điều này hiện đã không còn đúng nữa.
Ở giai đoạn hiện tại của Internet, quyền tự do thông tin đang bị đe dọa. Đặc tính ban đầu của web như một nền tảng để giao tiếp tự do đang giảm dần khi các quốc gia và các tập đoàn truyền thông xã hội lớn kiểm duyệt thông tin, tạo ra những môi trường truy cập hạn chế (walled garden) và cấm truy cập vào một số nội dung nhất định.
Để chống lại xu hướng này, Arweave trở nên nổi bật khi tạo ra một nền tảng lưu trữ thông tin bất biến, có thể xác minh và thực sự kháng lại sự kiểm duyệt. Arweave đóng vai trò như một ổ cứng thuộc sở hữu chung, lưu trữ vĩnh viễn các thông tin, ứng dụng và lịch sử truy cập có giá trị.
Arweave đặt mục tiêu đạt được những điều này thông qua mô hình lưu trữ dữ liệu ‘trả một lần, lưu trữ mãi mãi’ (‘pay once, store forever’) dựa trên định luật Moore. Bên cạnh kho lưu trữ dữ liệu trên Layer-1 của Arweave, các nhà phát triển có thể xây dựng các ứng dụng phi tập trung trên Layer-2, các ứng dụng này đã phát triển thành một hệ sinh thái được gọi là permaweb – nơi tất cả nội dung tồn tại vĩnh viễn và phi tập trung.
Sự tăng trưởng mạng lưới
Arweave đã có sự phát triển vượt bậc trong vài tháng qua. Vào ngày 16 tháng 10 năm 2021, Blockweave – một cấu trúc tương tự như blockchain của Arweave được thiết kế nhằm mục đích cho phép lưu trữ on-chain có thể mở rộng một cách hiệu quả – đã đạt được cột mốc mới 20TB (terabyte) tổng dữ liệu được lưu trữ trên permaweb.
Các số liệu sau đây cho ta thấy rõ hơn tốc độ phát triển của Weave: 10TB đầu tiên của kho lưu trữ on-chain mất 1.139 ngày để tích lũy trong khi 10TB tiếp theo chỉ mất 87 ngày.
Các giao dịch trên chuỗi cũng có sự gia tăng đáng kể, sự gia tăng này bắt đầu vào khoảng cùng thời gian Weave có sự tăng trưởng nhanh chóng về quy mô. Một trong những nguyên nhân của sự tăng trưởng giao dịch trong những tháng gần đây có thể bắt nguồn từ một thông số kỹ thuật theo gói vừa được phát hành, điều này làm tăng đáng kể throughput (xuất lượng) trên Arweave bằng các giao dịch theo gói.
Bundling là phương pháp nhóm nhiều giao dịch dữ liệu lại với nhau thành một giao dịch Layer-1 lớn duy nhất. Bundler là một công cụ quản lý dịch vụ có nhiệm vụ lấy các mục nhập dữ liệu đã ký từ người dùng, sau đó tổng hợp lại với các nội dung gửi của người dùng khác thành một giao dịch Arweave duy nhất và gửi lên mạng lưới.
Bên cạnh việc cải thiện khả năng mở rộng và sử dụng của hệ thống thì lợi ích chính của việc này là user sẽ có thể thanh toán cho các bundler bằng nhiều loại tiền tệ khác nhau, trong khi bundler vẫn thanh toán cho giao dịch Arweave bằng token AR. Điều này sẽ liên tục mang các khoản thanh toán AR cho kho lưu trữ permaweb đến các chuỗi khác nhau mà không cần người dùng cuối phải sử dụng cầu nối hoặc trải qua nhiều khó khăn để thu thập hoặc chuyển đổi sang AR token.
Một ví dụ gần đây cho thấy tác dụng của bundling chính là việc mint Sollamas NFT trên Solana. Trong giao dịch lớp cơ sở duy nhất này, tổng cộng 10.000 tệp siêu dữ liệu (metadata) đã được ghi vào Blockweave với giá chỉ 0,37 đô và được hoàn tất trong vài phút.
Nguồn: Twitter.com
Trong quá trình đạt được sự chấp nhận: Còn điều gì khác thúc đẩy tăng trưởng?
Arweave đã có sự tăng trưởng số liệu mạng lưới theo cấp số nhân và các nhân tố chất xúc tác có thể được chia thành ba loại chính:
- NFTs
- Các ứng dụng phân quyền Web3 (Web3 dapps)
- Kho lưu trữ dạng Layer-1 (Layer-1 State Storage)
NFTs: siêu dữ liệu không thể thay thế (Non-Fungible Metadata)
NFT là một trong những động lực tăng trưởng lớn nhất của các giao dịch Arweave, đặc biệt là trong NFT summer. Các tài sản kỹ thuật số thật, siêu dữ liệu hoặc mã của NFT thường được lưu trữ ngoài chuỗi trên các máy chủ tập trung như Amazon S3 hoặc thông qua các tùy chọn phi tập trung như IPFS và điều này không đảm bảo dữ liệu được lưu giữ vĩnh viễn.
Lý do dữ liệu này không được lưu trữ trên chuỗi là vì các blockchain Layer-1 phi tập trung không được thiết kế với mục đích lưu trữ một lượng lớn dữ liệu. Điều này bắt buộc rất nhiều dữ liệu phải bị lưu trữ ngoài chuỗi và khiến cho dữ liệu NFT có khả năng bị mất, làm cho một NFT vô giá trị về mặt chức năng.
Arweave giải quyết vấn đề này bằng cách cung cấp kho lưu trữ có khả năng lưu trữ vĩnh viễn dữ liệu trên chuỗi với chi phí tiết kiệm. Điều này đã làm cho Arweave trở thành nơi cực kỳ phù hợp để lưu trữ NFT.
Sự tăng trưởng đáng kể lượng NFT được lưu trữ trên Arweave có thể là nhờ vào sự phát triển của NFTs trên hệ sinh thái Solana. Nhân tố thúc đẩy là Metaplex – một bộ công cụ giúp các creator dễ dàng thiết lập các NFTs có thể đúc từ Arweave (Arweave-mintable NFTs) trên Solana.
Việc Metaplex chọn Arweave làm hệ thống lưu trữ dữ liệu tiêu chuẩn trên Solana đã dẫn đến mối tương quan tăng trưởng giữa Arweave với giá và mạng lưới token của Solana. Sự tích hợp này đã được Giám đốc điều hành của Solana Labs nhấn mạnh, thể hiện niềm tin của mình vào giao thức Arweave.
Nguồn: Twitter.com
Các ứng dụng phân quyền Web3 (Web3 dapps)
Permaweb – một hệ sinh thái các ứng dụng Web3 được xây dựng trên lớp lưu trữ dữ liệu của Arweave – đã chứng kiến sự gia tăng về số lượng các ứng dụng và các nhà phát triển trong mạng lưới. Số lượng nhà phát triển Arweave đã tăng từ 247 thành viên trong các Open Web Vườn ươm khởi nghiệp / Học bổng ngắn hạn / Xưởng đúc (Incubator/Fellowship/Foundry) của Arweave vào năm 2019 lên 627 người vào năm 2021.
Hệ sinh thái gần đây đã cung cấp thêm nhiều ứng dụng mạng xã hội, ứng dụng phát video và nhạc, ứng dụng lưu trữ web và nhiều ứng dụng khác như được liệt kê bên dưới.
Nguồn: Twitter.com
SmartWeave, nền tảng hợp đồng thông minh của Arweave, cũng đã có sự gia tăng mạnh mẽ trong tổng số hợp đồng được khởi tạo theo thời gian, củng cố quan điểm rằng hệ sinh thái đang mở rộng hơn.
Nguồn: Twitter.com
Một trong những lợi ích của SmartWeave là cho phép các nhà phát triển kiếm tiền từ các ứng dụng của họ và kiếm lợi nhuận từ việc sử dụng thực tế với các Cộng đồng chia sẻ lợi nhuận (Profit Sharing Communities – PSCs) và các Token chia sẻ lợi nhuận (Profit Sharing Tokens – PSTs).
Các PSC là một cách mới cơ bản để cấu trúc các công ty khởi nghiệp được xây dựng trên Web3. Các cộng đồng này sử dụng PST để cho phép các nhà phát triển và chủ sở hữu ứng dụng tạo ra cổ tức mỗi khi có một người dùng tương tác với ứng dụng của họ. Đây là một cơ hội lớn để phân cấp quyền sở hữu, trách nhiệm và quyền kiểm soát các dịch vụ web được sử dụng hàng ngày.
Cơ chế khuyến khích mới này là một trong những yếu tố thúc đẩy nhiều nhà phát triển Web3 tiến hành xây dựng trên Arweave.
Kho lưu trữ dạng Layer-1 (Layer-1 State Storage)
Danh mục lớn cuối cùng giúp thúc đẩy tăng trưởng trên Arweave là kho lưu trữ blockchain cho các nền tảng hợp đồng thông minh Layer-1.
Khi việc sử dụng blockchain ngày càng tăng thì lượng dữ liệu cần được lưu trữ cũng tăng theo, điều này gây ra các khó khăn cho khả năng mở rộng mạng. Để giải quyết vấn đề này, nhiều mạng lưới đã bắt đầu giảm tải chi phí và độ phức tạp kỹ thuật của việc lưu trữ vĩnh viễn dữ liệu mạng của mình vào Arweave. Điều này về cơ bản làm cho Arweave trở thành lớp cơ sở hạ tầng cho Layer-1, đồng thời biến chính bản thân giao thức trở thành Layer-1 cho các ứng dụng được xây dựng trên nó.
Một dự án đã chọn Arweave làm giải pháp lưu trữ mặc định của mình chính là Solana thông qua SOLAR Bridge. Solana – một blockchain hiệu suất cao có khả năng tạo ra số lượng lớn dữ liệu, có thể thuê Arweave làm bộ lưu trữ dữ liệu của mình thông qua bridge, điều này cho phép mạng lưới tập trung vào việc trở thành một mô hình máy trạng thái nhân bản (Replicated State machine) hiệu suất cao.
Trong khi vấn đề lưu trữ dữ liệu phi tập trung đã được giải quyết thì tính khả dụng của dữ liệu không ngang bằng với tính hợp lệ của dữ liệu. Đó là lúc KYVE, một ứng dụng được xây dựng trên permaweb, xuất hiện để cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu blockchain chưa bị xâm phạm.
KYVE lưu trữ dữ liệu lịch sử từ các chuỗi cho phép các nút cập nhật trạng thái mạng hiện tại nhanh hơn để tải dữ liệu lịch sử một cách an toàn. Solana, Polkadot, Cosmos, Avalanche, Mina Protocol và SKALE Network đều đã tích hợp với KYVE, biến đây thành nơi lưu trữ dữ liệu chuỗi trên Arweave.
Ngoài ra, giao thức The Graph gần đây đã thông báo rằng họ đang trong quá trình tích hợp Arweave nhằm mục đích cho phép dữ liệu được lập chỉ mục (indexed data) từ các Giao tiếp lập trình ứng dụng mở (open API) mà The Graph cung cấp có thể đọc và sắp xếp dữ liệu được lưu trữ của Arweave. Sự tích hợp này có thể trở thành phương pháp thực tế để các ứng dụng internet truy vấn thông tin trên Web3.
Doanh thu mạng lưới
Doanh thu từ hệ sinh thái ứng dụng của Arweave đã tăng theo cấp số nhân trong vài tháng qua. Theo Web3 Index, Arweave đã tạo ra doanh thu sử dụng mạng lưới cao nhất so với bất kỳ giao thức Web3 nào khác trong Web3 Index cho Quý 3.
Một số mạng lưới đang cạnh tranh trên mặt trận lưu trữ phi tập trung gồm có Filecoin, Sia và Storj. Trong khi các mạng lưới này tập trung vào việc lưu trữ theo yêu cầu và cạnh tranh với các nhà cung cấp kho lưu trữ tập trung thì Arweave lại hướng tới việc cung cấp kho lưu trữ dữ liệu lâu dài, vĩnh viễn.
Tổng dung lượng lưu trữ của tất cả các mạng lưới này hiện là 46.560 TB. Filecoin chiếm 76% tổng số trong khi Arweave chiếm 0,03%, điều này làm cho Aweave trở nên vô hình trên biểu đồ.
Arweave chỉ trở nên nổi bật khi ta phân tích và so sánh doanh thu của mạng lưới từ việc sử dụng giao thức với Filecoin – mạng lưu trữ dữ liệu phi tập trung lớn nhất. Hai tháng vừa qua, Arweave đã vượt qua Filecoin về doanh thu, cao hơn Filecoin gần 5 lần vào tháng 9 và 8 lần vào tháng 10.
Lời kết
Lưu trữ phi tập trung là một thành phần quan trọng trong cơ sở hạ tầng cho hệ sinh thái crypto và sẽ đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của quá trình chuyển đổi từ Web2 sang Web3. Arweave cung cấp giải pháp duy nhất cho việc lưu trữ web phi tập trung bằng cách cung cấp khả năng lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn, chống kiểm duyệt và bất biến với mô hình “trả một lần, lưu trữ mãi mãi”.
Hệ sinh thái permaweb của Arweave đã phát triển mạnh mẽ với các ứng dụng phân quyền (dapps) cung cấp các use-case để thực hiện các vai trò quan trọng trong hệ sinh thái crypto. Nhiều nhà phát triển mới đã bắt đầu tung ra các ứng dụng mới trên permaweb, giúp web tạo ra doanh thu sử dụng mạng cao nhất trong số tất cả các giao thức Web3 khác trên Web3 Index cho Quý 3.
Tuy Arweave hiện chiếm chưa đến 1% tổng số dữ liệu được lưu trữ trên các giao thức phi tập trung nhưng nhu cầu về Arweave sẽ xuất phát từ các doanh nghiệp bản chất không phải crypto (non-crypto native businesses) và các ứng dụng crypto trên Web3.
Các doanh nghiệp bản chất không phải crypto (Non-crypto native businesses) không muốn xử lý việc quản lý dữ liệu của mình hoặc đối phó với các nhà cung cấp SaaS (Software As A Service – phần mềm như một dịch vụ) – những người tận dụng AWS, sẽ sử dụng Arweave để lưu trữ những dữ liệu cần được lưu trữ vô thời hạn.
Một nguồn nhu cầu khác sẽ đến từ các ứng dụng phân quyền (dapps) Web3 có nhu cầu lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn như lưu trữ dạng Layer-1 và NFT. Cộng đồng crypto dường như bắt đầu đã nhận thức tầm quan trọng của các giải pháp lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn cùng với sự thúc đẩy gần đây với việc lưu trữ siêu dữ liệu NFT trên Arweave.
Với việc BlockWeave mở rộng gấp đôi quy mô chỉ trong vòng chưa đầy ba tháng, hệ sinh thái permaweb đang trở nên phổ biến và mở rộng, cùng với nhiều giao thức bắc cầu đến Arweave để lưu trữ, Arweave đang tự biến mình trở thành một nhà cung cấp lưu trữ thống trị trên Web3 với khả năng tăng trưởng đáng kể.
Bài viết được Hien Le thuộc FXCE Crypto biên tập từ Arweave: Permaweb Ecosystem Expansion” của tác giả Sami Kassab, với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
—————————————————
👉 Theo dõi FXCE Crypto
Group Chat | Research Hub | FXCE Spotlight
