*Bài viết được thành viên Chloe Pham thuộc FXCE Crypto biên tập từ tài liệu “Lido Dominates Liquid Staking” của Duncan Reucassel và Paul Burlage, với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
Thông tin đáng nhớ
Lido đang thống trị phân khúc Staking Derivative với hơn 81% thị phần trên Ethereum và có thể cao hơn trong tương lai.
- Stake / staking là hành động gửi và “khóa” tài sản trong các PoS (Proof of Stake) của protocol xuyên suốt một khoảng thời gian dài để nhận được phần thưởng cố định, với giá trị được xác định trước – như một dạng lợi nhuận. Mặt khác, việc tài sản bị khóa trong các protocol cũng làm hạn chế các cơ hội kiếm lời cao hơn mà người dùng có thể tiếp cận trên hệ sinh thái Defi.
- Từ đó, Liquid Staking ra đời, như một giải pháp cho phép người dùng sử dụng tài sản đã được stake trong các protocol để tiếp tục đầu tư vào các cơ hội mới, giúp tối đa hóa lợi nhuận cho người dùng. Liquid staking mã hóa các tài sản đã stake thành một loại tài sản đại diện khác, cho phép người dùng thế chấp chúng trên các ứng dụng tài chính. Loại tài sản đại diện này, hay còn được gọi là Staking Derivatives, có thể được giao dịch tự do giữa các người dùng, sàn giao dịch và cả các blockchain khác nhau.
Hiện tại Lido chỉ đang đại diện cho 11.85% số lượng ETH được stake vào ETH2, con số này có thể tăng đáng kể khi Lido hiện đang nắm giữ đến 51% lưu lượng tài sản đổ vào ETH2 (tính theo trung bình động 30 ngày – DMA 30).
Lido sở hữu tổng thị trường khả dụng vượt ra khỏi Ethereum, theo lý thuyết sẽ tương đương tổng giá trị của tất cả các tài sản có thể stake được. Terra hiện tại đã xét duyệt đề xuất các Synthetics token stAAVE và stSOL (các loại token đại diện cho quyền sở hữu của AAVE và SOL). Các thương lượng với Polygon và Polkadot đang được tiến hành.
Trên Terra, bLuna của Lido đã chiếm hơn 18% của tổng số lượng Luna đang lưu hành chỉ sau 5 tháng.
Protocol kiếm về doanh thu dựa trên 10% phí thu trên các lợi nhuận staking, trong đó 50% trả lại cho các validator (các nút xác nhận giao dịch) và 50% còn lại đóng góp vào DAO của Lido. Đáng chú ý, chỉ số giá trên thu nhập P/E pha loãng của LDO cao ở mức 610x tại thời điểm tiến hành báo cáo. Chúng tôi tin rằng chỉ số này đang bị “thổi phồng” khi thị trường đang định giá LDO dựa trên tổng thị trường khả dụng khổng lồ của Lido cùng với tỉ lệ thấp token thả nổi ngoài thị trường (chỉ chiếm 2.85% của tổng nguồn cung).
Cân nhắc đến quỹ đạo phát triển cũng như vị thế trên thị trường hiện tại của Lido, chúng tôi tin rằng thực tế Lido đang sắp đến thời điểm chín muồi trong định giá (đây không phải là một lời khuyên đầu tư). Rất đáng nhắc tới sự kiện nổi bật sắp tới đây, khi Lido giới thiệu những giải pháp mới vào 17/12/2021. Tương tự như sự kiện ra mắt LDO token trên thị trường, những giải pháp sắp tới cũng không kém phần trọng đại.
Những bất cập hiện tại khi staking trên ETH
Ethereum vẫn đang tiếp tục trên con đường trở thành mô hình PoS (Proof of Stake – Bằng chứng Cổ phần) hoàn thiện khi chuyển tiếp đến giai đoạn mới ETH2. Nếu như bạn có ý định hold ETH trong thời gian dài, có lẽ bạn đã trải qua giai đoạn phải quyết định có nên stake ETH và giúp xác thực mạng lưới. Khi stake ETH bạn sẽ được nhận thưởng thêm một số lượng ETH khác như lợi nhuận, tuy nhiên bạn đang hưởng lợi dựa trên lượng phát hành ETH mới nên có một vài cảnh báo cần lưu ý. Rắc rối đầu tiên liên quan đến công nghệ chỉ cho phép stake, chứ không mở rộng ra các lợi ích về thanh khoản kèm theo.
Hiểu đơn giản, staking trên ETH2 chỉ đang diễn ra “một chiều”. Người dùng có thể gửi vào/stake tài sản ETH, nhưng chưa thể rút ra phần ETH được thưởng. Việc tài sản bị khóa như thế này có thể là một cản trở lớn cho người dùng. Họ không chỉ đang từ bỏ tính thanh khoản của tài sản, mà còn đánh mất những lợi ích thiết thực khác lẽ ra được hưởng khi giữ ETH. Ví dụ như khi người dùng muốn dựa vào ETH để thế chấp nhằm tạo ra một lượng DAI stablecoin? Ý tưởng này sẽ khó được thực hiện khi mà ETH của họ bị khóa trong khi staking.
Giải pháp từ Lido
Lido Finance, một nền tảng liquid staking phái sinh, đã đem đến một giải pháp. Lido cho phép người tham gia gửi ETH để nhận được một token tên stETH theo tỉ lệ 1:1. Điều này cho phép người dùng kiếm được lợi nhuận từ ETH2, ít gặp phải các khó khăn về công nghệ vì giờ đây Lido sẽ thay mặt họ tiến hành stake, và quan trọng nhất, đồng stETH được sử dụng ở nhiều protocol, đảm bảo tính thanh khoản.
Lido hiện tại đang là cái tên dẫn đầu trong thế giới staking phái sinh, và trong tương lai sắp tới, Lido vẫn chưa có một đối thủ nào xứng tầm. Vậy thì, Lido đã tiến xa tới đâu trong thời gian gần đây, và vị thế Lido đang ở đâu trên thị trường, để có thể chứng minh cho đánh giá vừa rồi? Hãy cùng nhìn qua bảng dữ liệu dưới dây.
Có thể thấy, Lido đã nhận được sức hút lớn cho các sản phẩm liquid staking của mình, như stETH và bLuna, đã vượt mốc $4.57 tỷ TVL. Trên Terra, bLuna của Lido đã chiếm hơn 18% tổng lưu lượng của Luna chỉ sau 5 tháng.
Lido lên kế hoạch áp dụng giải pháp này cho stSOL và stAave, mở rộng tầm ảnh hưởng trên Solona và nhắm đến các tokens khác cũng có nền tảng Ethereum. Có rất nhiều cuộc thảo luận nổ ra xung quanh việc áp dụng giải pháp staking phái sinh cho Polygon và Polkadot. Điều này cho thấy quy mô tổng thị trường khả dụng (TAM – Total Addressable Market) của Lido là rất lớn – về cơ bản là bất cứ loại tài sản nào có thể stake được, cả trên mạng lưới và ứng dụng.
Vị thế và khả năng tăng trưởng bùng nổ của Lido
Lido hiện tại đang đại diện cho 11.85% tổng số lượng ETH đang được stake trong ETH2. Trung bình động 30 ngày gần nhất, Lido chiếm gần 51% lưu lượng tài sản đổ vào ETH2. Nếu như xu hướng này tiếp tục, hoặc phát triển mạnh hơn, chúng ta có thể nhìn thấy trước được TVL của Lido trong tương lai sẽ càng tăng trưởng bùng nổ hơn nữa.
Bước tăng gần đây của stETH có thể một phần nhờ vào Lido cho ra mắt chương trình giới thiệu referral vào ngày 19/7. Tới thời điểm hiện tại chương trình đã giúp thu hút hơn 125,000 ETH. Những người giới thiệu sẽ được thưởng 15 LDO token cho mỗi 1 đồng ETH được stake vào qua đường link referral của mình.
Hơn hết, Lido đã dần cải tiến tính thực tiễn của stETH bằng cách không ngừng cung cấp các tích hợp mới. Ví dụ, Anchor – dự án được xây dựng trên blockchain Terra, đã cho phép stETH trở thành tài sản thế chấp từ 10/8, và từ đó đã thu hút hơn 51,000 stETH trên nền tảng này (stETH được gọi là bETH trên Terra).
Những đề xuất khác đang trong tiến trình được phát triển, để hợp thức hóa stETH thành loại tài sản thế chấp được sử dụng trên những nền tảng khác như Aave và Maker. Điều này giúp cho phép người dùng có thể vay mượn khi thế chấp khối lượng ETH đã stake, trong khi vẫn tiếp tục hưởng mức lợi nhuận ổn định 5.4% từ ETH2.
Đề cập tới lợi nhuận, phải nhắc đến đến sự ảnh hưởng của thứ tự Validator (nút xác nhận giao dịch) trên ETH2 đến mức lợi nhuận từ stETH. Mức thưởng khi người dùng stake trên ETH2 hiện tại là 6%, nhưng đối với stETH mức lãi chỉ ở 5%. Hai nhân tố ảnh hưởng đến sự khác biệt này, đầu tiên là 10% phí thu từ Lido như doanh thu của protocol, và thứ hai là thứ tự của các validator.
Một khối lượng lớn stETH (khoảng 60 nghìn trong 6 ngày) đã được tạo ra gần đây, dẫn đến APR (Annual Percentage Rate – Tỷ suất lợi nhuận theo năm) bị giảm từ 5.4% xuống còn 5%. Do người dùng có thể nhận thưởng stETH chỉ sau 24 giờ stake, những người dùng tham gia stake sớm hơn sẽ phải san sẻ lại mức lợi ích cho những người sau đó. Vấn đề này thường xảy ra sau khi một khoản deposit lớn được gửi vào, nhưng sau đó một nguồn ETH mới khác được bơm vào tiếp thì lãi ban đầu sẽ bị giảm dần.
Khi nhìn vào bối cảnh cạnh tranh, vẫn có những dự án liquid staking phái sinh khác cung cấp sản phẩm tương tự. Tuy nhiên, Lido hiện tại đang thống trị phân khúc này với tương đương 81% thị phần. Nhờ vào tính thanh khoản và hiệu ứng mạng (Network effect – hiện tượng khi càng nhiều người dùng sản phẩm sẽ giúp tăng giá trị và tiện ích của sản phẩm đó) mà stETH mang lại, chúng ta có thể trông đợi Lido sẽ tiếp tục ở vị trí dẫn đầu.
Thanh khoản tiếp tục sinh ra thanh khoản, vì phần đông người dùng thông minh đều có xu hướng chỉ chọn những token thanh khoản cao và dễ tích hợp trên những nền tảng phái sinh. Tuy nhiên, những nhà cung cấp khác vẫn có cơ hội cạnh tranh khi đưa ra mức lợi nhuận cao hơn cho người dùng, có thể bằng cách giảm phí nền tảng, hay dùng mô hình ưu đãi (incentives) để đẩy nhu cầu sử dụng. Cho dù đây chỉ là một khả năng, chúng tôi tin rằng tính thanh khoản là tiêu chí quan trọng nhất khi lựa chọn giữa các nền tảng phái sinh này, đặc biệt trong bối cảnh ETH2 vẫn khóa tài sản chưa cho phép người dùng rút về.
Tầm quan trọng của tỉ lệ peg
Hiện tại pool của dự án Curve stETH/ETH (giao thức trao đổi phi tập trung dành riêng cho các asset ổn định có tỉ lệ giá peg 1:1) là một trong những pool thanh khoản cao nhất trong thế giới crypto, với tổng giá trị tương đương $3.3 tỷ. Do tính năng rút tài sản không được cho phép trên ETH2, trong trường hợp tỉ lệ peg 1:1 này bị phá vỡ, cũng sẽ không có cơ hội nào để kiếm lời từ chênh lệch giá giữa stETH và ETH dù là tự nhiên hay theo thời điểm. Chỉ khi ETH2 ra mắt chức năng rút, có thể là nhiều tháng trở về sau, người dùng mới có thể nghĩ đến việc hưởng lợi nhuận từ việc chênh lệch.
Vì vậy tầm quan trọng của một pool stETH sâu và thanh khoản không thể bị xem nhẹ. Tính thanh khoản và tính ổn định của giá peg cũng rất quan trọng cho việc tích hợp stETH trên các nền tảng (điển hình như AAVE, Maker, Anchor) bởi vì nó giúp giảm bớt những rủi ro xoay quanh stETH dưới dạng tài sản thế chấp. Và những lợi ích này sẽ ngày càng tăng nhanh, như một quả bóng tuyết ngày càng lớn dần, đến khi nó chạm tới đỉnh điểm mà ở đó người dùng cảm thấy không còn lí do gì để đầu tư vào các giải pháp thay thế ít thanh khoản hơn.
Cuối tháng Hai – đầu tháng Ba, chúng ta đã từng thấy tỉ lệ peg của stETH/ETH giảm xuống còn khoảng 0.96 (như đồ thị phía trên). Đợt sụt giảm này chủ yếu là do LDO token bị hạ giá từ khoảng $3 còn chỉ $0.70. Chính sự lao dốc đột ngột này khiến cho APR của các nhà cung cấp thanh khoản giảm đáng kể, dẫn đến xuất hiện một vài chiến lược farming tự động để có thể rút ra lượng lớn ETH từ các pool. Kể từ đó thì tỉ lệ peg của stETH/ETH cũng tăng lên đáng kể, cho dù là trong khoảng thời gian thị trường sụp đổ ngày 19/5. Để có thêm những thông tin khác về giá peg và tính ổn định của stETH, hãy tham khảo phía dưới đây.
Cộng đồng Lido hiểu tầm quan trọng của mức peg này, vì vậy luôn có những chương trình incentive hấp dẫn, khuyến khích người dùng tham gia vào curve pool, điển hình như là phần thưởng token LDO. Khoảng 3.75 triệu LDO token đã được phát thưởng trong curve pool mỗi tháng, tương đương với mức APR 5.78%.
Biên lợi nhuận của Lido trong bối cảnh cạnh tranh hiện tại
Mức thưởng hiện tại của ETH đang ổn định ở 6%, quy đổi sang mức thưởng khi stake với stETH là 5.4% (hiện tại đang là 5% do ảnh hưởng của thứ tự validator được nhắc đến trước đó). Người dùng có thể kiếm được mức lợi nhuận 6% khi tự mình stake, nhưng sẽ không hưởng được những lợi ích về độ thanh khoản và độ tiện dụng khi tích hợp đã được nhấn mạnh ở phần đầu bản báo cáo.
Với nhiều người dùng, 10% phí trả cho Lido là xứng đáng để tránh khỏi những chuyện đau đầu về sau. Mặc dù 10% phí này trên danh nghĩa sẽ đóng góp vào doanh thu của protocol nhưng thực tế thì DAO của Lido không được sở hữu hoàn toàn số lợi nhuận này. 50% của doanh thu sẽ được trả lại cho những nhà xác nhận giao dịch validator, nghĩa là Lido DAO chỉ thu về 5% lợi nhuận từ stake. Tổng doanh thu của protocol dao động xung quanh mức $3.2 triệu, suy ra, thu nhập tích lũy của DAO nằm vào khoảng $1.6 triệu.
Như đã đề cập trước đó, hiệu ứng mạng sẽ rõ ràng hơn khi Lido trở thành protocol staking phái sinh đứng đầu. Điều này làm nổ ra nhiều thắc mắc xung quanh về tương lai sắp tới của Lido: Mức phí hợp lý cao nhất nền tảng này có thể nghĩ đến là bao nhiêu, để vẫn giữ cho người dùng không từ bỏ và tìm kiếm các giải pháp thay thế khác? Nếu như stETH vẫn tiếp tục đánh bại các đối thủ và phát triển “đế chế” thanh khoản/tích hợp vững mạnh, chúng ta có thể dự đoán khả năng mức tăng rơi vào khoảng 10%. Như thế, nếu bối cảnh cạnh tranh lành mạnh hiện tại ngày càng cao độ hơn, mức phí này sẽ càng nén lại theo thời gian, biên lợi nhuận của Lido sẽ càng giảm xuống thấp hơn.
Triển vọng giá của LDO
Lido hiện tại đang có mức doanh thu dự phóng khoảng $7.4 triệu mỗi năm, với giả định giá ETH ở $3000, được tô màu xanh trong bảng phía trên. Bảng dữ liệu ghi lại cụ thể từng dao động này có thể giúp vẽ ra nhiều kịch bản cho người dùng, khi nó thể hiện tổng thị trường khả dụng (TAM) và mức doanh thu tiềm năng của Lido DAO. Vì không ai có thể biết được những biến số này sẽ như thế nào trong tương lai, chúng tôi đã dự đoán một khoảng rộng những khả năng có thể xảy ra. Nên chú ý rằng bảng dữ liệu này chỉ dành cho ETH stake, và không bao gồm những doanh thu tiềm năng khác trên các tích hợp của Lido (stSOL, stAAVE, bLuna và có thể nhiều loại tài sản có thể được stake trong tương lai).
Chỉ số giá trên thu nhập P/E pha loãng hiện tại khá cao ở mức 610x (bảng phía trên). Chúng tôi tin rằng có hai lí do ảnh hưởng đến chỉ số này: thứ nhất, thị trường đang cố gắng định giá dựa trên tiềm năng về tổng thị trường khả dụng rất lớn của LDO, và thứ hai, số lượng thấp token thả nổi trên thị trường của Lido đang chỉ ở mức 2.85% của tổng nguồn cung. Cân nhắc đến quỹ đạo phát triển cũng như vị thế trên thị trường hiện tại của Lido, sẽ không viển vông khi tin rằng định giá cho LDO sẽ chín muồi trong tương lai sắp tới, tuy nhiên vẫn còn khá sớm để có thể nói được điều gì.
Khi ra mắt Lido DAO, 1 tỷ LDO đã được mint. Các thành viên sáng lập của Lido DAO đã nhận được 64% LDO token. Những token này bị khóa trong một năm, sau đó sẽ được sử dụng trong năm tiếp theo.
LDO được phân bổ như sau:
- Ngân quỹ DAO – 36,32% – Các ngân quỹ này bị khóa trong một năm, sau đó chúng sẽ được cấp trong hơn một năm. (360.000.000 LDO)
- Nhà đầu tư – 22,18%
- Validator và Signature Holder – 6,5%
- Các nhà phát triển Lido ban đầu – 20%
- Founder và nhân viên tương lai – 15%
Những thông tin khác:
- Tổng cung ETH (total supply): 117 triệu ETH
- Thu nhập của Lido (DAO): 5% của lợi nhuận stake
- Tổng vốn hóa pha loãng FDV của Lido: 4.5 tỷ (1 tỷ LDO * giá LDO giả định ở mức $4.5)
- Tỉ lệ ETH staking – Sau merge, sẽ có nhiều nhân tố khác ảnh hưởng lên tỉ lệ này, hãy nghiên cứu một vài nguồn phía dưới để có thêm thông tin,
Nhà tài trợ chính cho LIDO
Các nhà tài trợ chính cho dự án bao gồm
- Alameda Research
- Coinbase Ventures
- Delphi Digital
- Dragonfly Capital
- Jump Capital
- Paradigm
Viễn cảnh tương lai của LIDO dựa trên những giá trị hiện tại
Cách tiếp cận “centralized” khi Lido bắt đầu dự án, đóng vai trò quan trọng trong tốc độ phát triển của Lido gần đây, tuy nhiên cũng tiềm ẩn một nguy cơ mà người dùng và nhà đầu tư nên biết đến. Mặc dù là 1 ví non-custodial (chỉ có người dùng mới có toàn quyền kiểm soát), withdrawal key của dự án vẫn đang được quản lý bởi ví đa chữ kí multi-sig 6/11. Như vậy, về cơ bản, điều khoản này cho thấy Lido đã vạch sẵn con đường đến đích phi tập trung.
Có thể nói, cách tiếp cận người dùng semi-centralized đã giúp Lido giành được “miếng bánh” lớn – ở đây là lưu lượng ETH đổ vào – từ các staking derivative “decentralized” khác (và con số này đang tăng dần đều). Quyết định thâm nhập thị trường với chiến lược từng bước một phi tập trung của Lido rất khôn ngoan, đặc biệt khi sở hữu hiệu ứng mạng tiềm năng của một pool staking hàng đầu. Để so sánh, hãy lấy ví dụ Rocketpool, dự án này chọn lựa để bắt đầu theo hướng phi tập trung hơn, dời lại ngày ra mắt, khiến cho sự phát triển bị cản trở. Thêm vào đó, sớm trở thành nút xác nhận của ETH2 là điều quan trọng với các validator. Hàng dài các validator không thể xử lí hiệu quả nhiều dòng tiền đổ vào ồ ạt, vì thế Lido đã tận dụng lợi thế “kẻ đi đầu” đưa ra giải pháp thứ tự ưu tiên.
Nếu như Lido độc quyền thị trường staking phái sinh, cũng không phải là một việc ảnh hưởng xấu đến tính phi tập trung của mạng lưới (dù thoạt nhìn có vẻ là vậy). Miễn là luôn có một lượng phân phối đồng đều cho các validator trong DAO (cùng với cơ chế rút tài sản giống nhau), một pool staking lớn vẫn đảm bảo cho an ninh mạng lưới Ethereum. Ở đồ thị phía trên, chúng ta có thể thấy sự phát triển lành mạnh số lượng validator tham gia vào Lido DAO, cũng như lượng phân phối đồng đều phần thưởng cho các validator – không nhà vận hành nào có sức ảnh hưởng lớn hơn một bên khác. Đây là một dấu hiệu tốt cho đến thời điểm bây giờ.
Từ những nguồn thông tin trên, rõ ràng quá trình phát triển và vốn hóa thị trường của Lido rất ấn tượng. Tuy nhiên, có thể định giá của Lido đang cao hơn con số thực sự ở hiện tại, nếu nhìn lại và so sánh trên cơ sở dòng tiền. Lido sở hữu tổng thị trường khả dụng thật sự tiềm năng, nên phần lớn định giá cho Lido đều dựa trên tương lai tăng trưởng của dự án, hơn là doanh thu hiện tại.
Khi Lido đang hướng đến mô hình multi-chain trong tương lai, và có những bước chuyển tiếp mang tính “đe dọa” đến ETH2, có lí do chính đáng để xem Lido như là một ván cược đòn bẩy trên Ethereum, với quyền chọn mua đính kèm trên các chuỗi staking khác đang dần chiếm được thị phần. Tuy nhiên, Lido vẫn đang giữ vững vị trí đứng đầu trong cuộc chơi staking phái sinh đầy cạnh tranh này. Những giải pháp mở khóa quy mô lớn, và tính thanh khoản thấp có thể ảnh hưởng đến giá trị ở hiện tại; tuy nhiên khi nhìn xa hơn về tương lai, nếu các chỉ số tiếp tục có dấu hiệu tăng trưởng, những vấn đề này không còn là điều đáng lo ngại.
Khép lại
Đáng chú ý trên lộ trình sắp tới của Lido, chính là sự kiện nổi bật ngày 17/12/2021, khi Lido giới thiệu tới công chúng những giải pháp sản phẩm mới. Tương tự như sự kiện ra mắt LDO token trên thị trường, những giải pháp sắp tới cũng không kém phần trọng đại.
Tham gia thảo luận về Cryptocurrency tại nhóm Telegram: https://t.me/fxcecrypto
