Doanh thu Web3 mảng Cơ sở hạ tầng Q3/2022

Nội dung chính

• Tổng doanh thu của cơ sở hạ tầng Web3  đã giảm 67% so với quý trước (QoQ) còn 5,6 triệu USD, trong đó Filecoin và Pocket chiếm 91% tổng doanh thu.
• Khi trừ Filecoin và Pocket, cơ sở hạ tầng Web3 đã tạo ra doanh thu tích lũy là 505.000 USD trong quý 3 năm 2022, tăng 8% so với quý trước.
• Lộ trình tăng trưởng gồm truyền thông xã hội, nhà sáng tạo và các nền kinh tế game metaverse được hỗ trợ bởi cơ sở hạ tầng Web3 đang hoàn thiện, sự chấp nhận từ các nhà cung cấp dịch vụ Web2 và vốn tổ chức hỗ trợ việc mở rộng cơ sở hạ tầng Web3 từ bên cung cấp.

Báo cáo này làm rõ doanh thu (phía cầu – demand-side) của chín giao thức cơ sở hạ tầng Web3 nổi bật cùng với bốn nhóm: lưu trữ tệp, tính toán, kết nối không dây và dữ liệu blockchain. Tổng doanh thu của cơ sở hạ tầng Web3 được tính toán bằng cách tính doanh thu từng giao thức trong chín giao thức với dữ liệu doanh thu tính toán có thể công khai.

Được tài trợ

Quý 3 năm 2022 là một thách thức đối với cơ sở hạ tầng Web3. Mặc dù vốn hóa thị trường pha loãng hoàn toàn giảm nhẹ 2%, nhưng tổng doanh thu đã giảm đáng kinh ngạc 67% so với quý trước, từ 16,8 triệu USD xuống còn 5,6 triệu USD. 

Tuy nhiên, sau khi xem xét kỹ hơn hai giao thức là Filecoin và Pocket – chiếm 91% (5,2 triệu USD) trong tổng doanh thu toàn ngành. Trùng hợp là Filecoin và Pocket chiếm phần doanh thu giảm lớn nhất tính theo USD hiện nay, lần lượt giảm 38% và 85%. Điều này đã làm sai lệch các con số trong doanh thu toàn ngành.

Khi bỏ đi Filecoin và Pocket, bức tranh toàn ngành sẽ khác. Ngược lại thì bảy giao thức cơ sở hạ tầng Web3 còn lại đã tạo ra doanh thu 505.000 USD trong quý 3 năm 2022, tăng 8% so với quý trước.

Phương pháp tính doanh thu

Báo cáo này tập trung vào doanh thu từ phía cầu, gồm doanh thu từ việc sử dụng các dịch vụ của mạng. Doanh thu này không bao gồm doanh thu từ những người tham gia phía cung (supply-side) và phần thưởng lạm phát token không như mức sử dụng thực tế. Dữ liệu trong báo cáo được lấy từ Web3 Index, theo dõi doanh thu phía cầu của tám giao thức cơ sở hạ tầng.

Trong báo cáo này, Filecoin không được liệt kê trong Web3 Index do khung doanh thu độc đáo của giao thức. Người tham gia phía cầu (demand-side) của Filecoin trả phí để khởi tạo/gia hạn các giao dịch lưu trữ và truy xuất dữ liệu từ các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ.

Không giống như các giao dịch lưu trữ, dữ liệu được truy xuất ngoài chuỗi (off-chain) và được các kênh thanh toán với các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ hỗ trợ. Do đó, phí dữ liệu từ các truy xuất là không có sẵn.

Vì phí lưu trữ của Filecoin hiện được các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ hỗ trợ, người dùng chỉ cần trả phí (tức là phí cơ sở và phí vượt mức) khi giao dịch trên mạng để khởi tạo/gia hạn giao dịch. Doanh thu từ phía cầu của Filecoin được ước tính bằng cách giả định rằng 45% tổng phí giao dịch mạng là do những người tham gia bên cầu (ước tính rằng khoảng hơn một nửa giao dịch mạng đến từ những người tham gia bên cung).

Phân tích doanh thu các nhóm chính 

Lưu trữ tập tin (File storage)

Lưu trữ phi tập trung (Decentralized storage) làm cho giao thức hoạt động một cách đáng tin cậy và an toàn. Các giao thức lưu trữ gồm Filecoin, Storj, Sia và Arweave đã xuất hiện để phục vụ cho layer quan trọng của ngăn xếp cơ sở hạ tầng Web3. Các giao thức này đại diện hơn 80% tổng giá trị pha loãng hoàn toàn (FDV) của cơ sở hạ tầng Web3.

Trong quý 3 năm 2022, tổng doanh thu của nhóm lưu trữ giảm 35% so với quý trước xuống còn 3,6 triệu USD. Trong nhóm ngành lưu trữ, Filecoin đóng góp 91% doanh thu hàng quý. Nguyên nhân kéo doanh thu quý đi xuống phần lớn đến từ Filecoin, do doanh thu giao thức đã giảm 38% so với quý trước.

Khi trừ Filecoin, doanh thu của các giao thức lưu trữ còn lại tăng 22% so với quý trước lên 335.000 USD. Động lực chính của mức tăng trưởng doanh thu này đến từ  Storj, với mức tăng 175% lên 126.000 USD. Tuy nhiên, Arweave vẫn có doanh thu cao nhất sau Filecoin (193.000 USD) mặc dù đã giảm 12% so với quý trước.

Tốc độ tăng trưởng của dung lượng lưu trữ đã sử dụng (chỉ số quan trọng của các giao thức lưu trữ) của Arweave và Storj tăng lần lượt 20% và 18%. Dung lượng lưu trữ đã sử dụng của Filecoin vẫn không đổi và của Sia đã giảm 3%. Storj tiếp tục giành được vị trí thống trị thị phần của Filecoin.

Storj đã gây chú ý trong quý này khi gần như vượt qua Arweave để trở thành giao thức cơ sở hạ tầng có thu nhập cao nhất sau Filecoin và Pocket. Storj cung cấp bộ lưu trữ đối tượng đám mây tiêu chuẩn bảo mật cho doanh nghiệp (enterprise grade) tương thích với S3.

Gần đây, nhóm Storj đã tập trung vào các ngành công nghiệp truyền thông và giải trí. Kiến trúc mạng độc đáo của Storj giúp giao thức cải thiện hiệu suất đáng kể so với các nhà cung cấp đám mây truyền thống khi chia sẻ các tệp video lớn.

Với mạng được tối ưu hóa cho các truy xuất giống với CDN (Content Delivery Network – mạng phân phối nội dung) với ví tiền ở dạng offline, Storj đã bắt đầu thu hút các công ty dữ liệu Web2 cung cấp các dịch vụ mạng cho khách hàng của họ.

Tính toán

Tài nguyên máy tính cần thiết cho các ứng dụng và dịch vụ, gồm kết xuất (rendering), lưu trữ và phát trực tuyến. Các giao thức tính toán Web3 cho phép các nhà khai thác node nhận được khoản thanh toán khi thuê tài nguyên máy tính của họ – GPU và CPU – cho người dùng cuối có nhu cầu. Livepeer và Akash là hai giao thức tính toán nổi bật nhất.

Livepeer là thị trường phi tập trung dành cho các ứng dụng phát trực tuyến yêu cầu xử lý video. Do đó, chỉ số chính của Livepeer sẽ ghi nhận mức sử dụng mạng là số phút mà nội dung video được xử lý trên mạng lưới, tăng 12% so với quý trước. Doanh thu của giao thức tăng 7% so với quý trước.

Từ quý 2 năm 2022, Livepeer Studio chuyển trọng tâm sang tài trợ và giúp phát triển các dự án hỗ trợ video Web3-native, từ đó giúp việc xây dựng các ứng dụng hỗ trợ Livepeer trở nên dễ dàng hơn.

Hơn 100 dự án mới được xây dựng trên Livepeer vào năm 2022. Thời gian còn lại trong năm, trọng tâm của Livepeer Studio là hỗ trợ cho ra mắt các ứng dụng Web3 trong nền kinh tế truyền thông xã hội, người sáng tạo và game metaverse. Đến lúc đó dự kiến sẽ tiếp tục tạo ra doanh thu từ việc sử dụng. Các ứng dụng hiện tại được xây dựng trên Livepeer gồm:

• Clipto – một nền tảng hoạt động mà người dùng có thể order NFT video tùy chỉnh từ người sáng tạo.
• Lenstube – một giải pháp thay thế phi tập trung cho YouTube được hỗ trợ bởi ba công nghệ: social graph của Lens Protocol, chuyển mã video của Livepeer và lưu trữ IPFS của NFT video.
• Iris – một nền tảng tạo mạng xã hội Web3 được xây dựng trên Lens Protocol.
• Web 3 Edi – một nền tảng giáo dục phát sóng. 

Akash là thị trường điện toán đám mây phi tập trung kết nối người dùng đang cần sức mạnh tính toán và các nhà cung cấp có thừa năng lực tính toán. Trong quý 3 năm 2022, Akash đã tăng 4% doanh thu. Mức sử dụng thực tế của mạng Akash được đánh giá bởi hai chỉ số chính là bộ nhớ hoạt động đang cho thuê (active memory leased) và số lần thuê hoạt động (active lease count).

Bộ nhớ cho thuê là tài nguyên có giá trị nhất trên mạng Akash. Trong quý 3 năm 2022, bộ nhớ cho thuê đã tăng 160% so với quý trước, cho thấy nhu cầu sử dụng trình tính toán trên Akash ngày càng tăng. Tuy nhiên, lượng cho thuê giảm 8% so với quý trước.

Trong hội nghị Mainnet của Messari, Overclock Labs đã tiết lộ Overclock Console. Sản phẩm mới này cải thiện và đơn giản hóa trải nghiệm người dùng để triển khai mới và quản lý các triển khai đang hoạt động trên Akash. Console dự kiến sẽ ra mắt vào cuối tháng 10.

Overclock Labs đang hoàn thiện các hợp đồng thuê IP và lên kế hoạch để GPU hỗ trợ cho Akash. Hợp đồng thuê IP sẽ cho phép người dùng yêu cầu địa chỉ IP tĩnh và công khai các dịch vụ và ứng dụng.

Điển hình là dịch vụ chỉ được cung cấp bởi các nhà cung cấp đám mây lớn, cho thuê IP sẽ là một dịch vụ mới mà các nhà cung cấp Akash có thể cung cấp cho người dùng. Khi chức năng cho thuê IP hoạt động, nhóm dự định sẽ đưa GPU hỗ trợ cho Akash. Cả hai nâng cấp sẽ thúc đẩy nhiều nhu cầu sử dụng Akash hơn.

Kết nối không dây

Helium là hệ thống kinh tế phi tập trung và nền tảng để xây dựng các mạng phân tán không dây. Giao thức bắt đầu xây dựng với mạng IoT, nhưng mạng 5G hiện đang được phát triển.

Sau bốn quý tăng trưởng khả quan liên tiếp thì doanh thu của Helium đã giảm 88% so với quý trước, chỉ 4.000USD được tạo ra từ dữ liệu được truyền qua mạng. Tuy nhiên, cộng đồng những người tham gia đã xác định các vấn đề liên quan đến việc theo dõi kênh trạng thái Data Credit của Helium và với chính cơ chế truyền dữ liệu.

Những vấn đề này có thể làm cho việc theo dõi việc sử dụng Data Credit không chính xác, làm sai lệch doanh thu bên cầu của Helium. HIP-70 phác thảo việc chuyển từ blockchain gốc hiện có của Helium sang Solana cùng với việc chuyển tính toán Data Credit sang oracles, các vấn đề theo dõi Data Credit sẽ được giải quyết.

Khi so sánh doanh thu từ phía cầu của Helium với doanh thu từ phía cung và FDV, Helium dường như đang bị thiếu cầu. Điều này không có nghĩa là mô hình của Helium không đúng. Những người đam mê IoT tin rằng tương lai sẽ là một hành tinh thông minh với hàng tỷ cảm biến, tất cả đều cần kết nối internet. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng vật lý – các điểm phát sóng và cảm biến – là cần thiết để điều này diễn ra, có thể mất từ 5–10 năm.

Tháng trước, Helium đã công bố quan hệ đối tác với T-Mobile. Khách hàng của Helium Mobile sẽ có thể sử dụng mạng T-Mobile 5G ở những khu vực không phủ sóng 5G của Helium. Kế hoạch của Nova Labs là biến Helium thành nhà cung cấp dịch vụ crypto.

Sự cạnh tranh trên mặt trận 5G crypto đang tiếp tục diễn ra. Pollen Mobile, mạng chỉ sử dụng dữ liệu 5G ra mắt vào tháng 2 năm 2022, đang tiếp tục mở rộng phạm vi phủ sóng mạng 5G, thì một đối thủ cạnh tranh khác cũng đã xuất hiện. Cuối tháng 9, XNET đã công bố kế hoạch xây dựng mạng di động 5G khác. Nhiều giao thức 5G sẽ ra mắt trong năm tới, lĩnh vực không dây phi tập trung (DeWi) sẽ là một lĩnh vực thú vị để theo dõi.

Blockchain Data

The Graph

The Graph là một giao thức phi tập trung được sử dụng để lập chỉ mục và truy vấn dữ liệu từ các blockchain. Người dùng dữ liệu – thường là các nhà phát triển ứng dụng có nhu cầu và họ sẽ trả phí cho mỗi truy vấn đến các nhà khai thác node.

Để khởi chạy The Graph, một dịch vụ lưu trữ ban đầu được tạo ra vào năm 2021. Từ đó, dịch vụ lưu trữ được trợ cấp hoàn toàn. Dịch vụ nhằm mục đích lưu trữ các đồ thị con (subgraph) khi giao thức dần chuyển thành mạng chính (mainnet) phi tập trung. Ngày nay, giao thức The Graph là sự kết hợp giữa dịch vụ được lưu trữ và mạng chính phi tập trung.

Đáng chú ý là The Graph không giống như dịch vụ được lưu trữ trên máy chủ, mạng chính (mainner) yêu cầu người dùng dữ liệu phải trả phí cho mỗi truy vấn. Tính đến 30/09/2022, đã có 495 trang con (subgraph) hoạt động trên mạng chính phi tập trung, tăng 26% so với quý trước. Sự gia tăng này tương ứng với mức tăng 11% trong doanh thu so với quý trước của phí truy vấn.

Cộng đồng Graph đặt mục tiêu chuyển tất cả các đồ thị con từ dịch vụ được lưu trữ sang mạng chính phi tập trung vào cuối quý 1 năm 2023. Khi nhiều đồ thị con chuyển khỏi dịch vụ lưu trữ, doanh thu của The Graph từ phí người dùng cuối dự kiến sẽ tiếp tục tăng.

Pocket Network

Pocket Network là giao thức cơ sở hạ tầng node Web3 tạo ra một thị trường hai bên: giữa nhà cung cấp và nhà phát triển để cung cấp và bán các dịch vụ node.

Pocket có cơ chế token độc đáo, yêu cầu người dùng cuối stake token POKT để truy cập được các dịch vụ của mạng. Thay vì trả phí cho mỗi RPC relay (Remote Procedure Call relay), giao thức sẽ tạo ra một POKT mới cho mỗi relay. Người dùng cuối sẽ thanh toán thông qua việc pha loãng token stake của họ và đây là cách theo dõi doanh thu phía cầu của mạng. 

Trong số chín giao thức đáng chú ý của cơ sở hạ tầng Web3, Pocket có doanh thu giảm mạnh nhất tính theo USD hiện nay – 9 triệu USD, giảm 85% so với quý trước. Doanh thu sụt giảm mạnh có thể là do các quyết định quản trị trong quý 2 và quý 3 đã làm lạm phát của giao thức giảm. Số lượng POKT được mint giảm đi sau mỗi relay đã làm giảm doanh thu của mạng. Tỷ lệ lạm phát đã giảm từ 100% vào tháng 2 năm 2022 xuống còn 26% vào tháng 9.

Tổng kết Doanh thu Web3 

Khi so sánh với mức giảm 76% trong FDV của các giao thức cơ sở hạ tầng Web3 trong quý trước, mức giảm 2% của quý này dễ chịu hơn. Doanh thu tổng thể của ngành đã giảm đáng kinh ngạc – giảm 67% so với quý trước. Tuy nhiên, khi bỏ qua  Filecoin và Pocket, bảy giao thức cơ sở hạ tầng Web3 còn lại đã tích lũy doanh thu cao hơn 8% trong quý 3 năm 2022 so với quý trước.

Khi nhiều giao thức có cơ sở hạ tầng hoàn thiện hơn và tìm thấy thị trường sản phẩm phù hợp, danh sách các giao thức được theo dõi trong các báo cáo tiếp theo sẽ nhiều hơn. Novel Proof-of Physical-Work (PoPW) – Mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý được khuyến khích bằng token (TIPIN), cũng sẽ được bổ sung sau. Lĩnh vực này mở rộng sang các nhóm khác: mạng lưới di động, năng lượng và môi trường. 

Vẫn có những sự tăng trưởng hứa hẹn mặc dù thị trường đang gặp suy thoái chung và doanh thu từ cơ sở hạ tầng Web3 vẫn ở mức tương đối thấp. Việc áp dụng các công nghệ cơ sở hạ tầng Web3 đang bắt đầu diễn ra, nguồn vốn tổ chức ngày càng hỗ trợ cho phía cung của các giao thức này (ví dụ: W3bCloud và Hexagon Wireless).

Tuy nhiên, để tăng nhu cầu của người tiêu dùng, Web3 vẫn cần các ứng dụng đột phá được hỗ trợ bởi cơ sở hạ tầng và nguyên thủy của Web3. Các giao thức sẽ độc nhất, không cần được cấp phép (permissionless) về thị phần như toàn bộ ngành công nghiệp trưởng thành.