*Bài viết được thành viên mydreamiedreamer thuộc FXCE Crypto biên tập từ tài liệu “Venture DAOs: So Hot Right Now” của Tesa Ho, với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
DAOs là gì?
Decentralized Autonomous Organizations (tổ chức tự trị phi tập trung) (tham khảo) hay DAOs là các tổ chức được sở hữu và điều hành chung bởi các thành viên dựa trên blockchain. DAOs được xây dựng trên nền tảng smart contracts, xác định sẵn các quy tắc của tổ chức cũng như thực thi các hoạt động của giao thức và các chức năng quản trị. Hầu hết quyết định quan trọng trong DAOs bắt đầu dưới dạng đề xuất và quyền biểu quyết cuối cùng thuộc về các thành viên, quy trình này được ghi lại trên một blockchain. Đây cũng là phương thức dùng để kiểm soát các DAO Treasury và xác định các tổ chức này chi tiêu quỹ như thế nào. Nhìn chung, DAOs cung cấp cho các bên liên quan sự minh bạch và khả năng quản lý đáng kể hơn so với các tập đoàn truyền thống.
Lịch sử hình thành DAO
Khái niệm về DAO xuất hiện trên một blog từ năm 2013 (tham khảo), qua đó, Dan Larimer – một blockchain developer đã đặt ra thuật ngữ DAC (Decentralized Autonomous Corporation – Công ty tự trị phi tập trung). Trong bài viết, ông mô tả DAC là một tổ chức hoạt động vì lợi nhuận, luật lệ được quy định bằng code, và tổ chức trả tiền mua lại các dịch vụ vận hành cần thiết bằng cổ phần trong công ty phi tập trung. Vài tháng sau, Vitalik đã đặt ra thuật ngữ mà chúng ta biết ngày nay – DAO, trong chính bài viết của mình (chi tiết):
“Điều gì sẽ xảy ra khi sức mạnh của công nghệ thông tin hiện đại có thể mã hóa Tuyên bố sứ mệnh của doanh nghiệp; nghĩa là, tạo ra một hợp đồng bất khả xâm phạm về mô hình doanh thu, về việc thanh toán cho các chức năng được thực hiện và tìm kiếm phần cứng để vận hành, tất cả đều tự động mà không cần sự chỉ đạo từ trên xuống của con người? ” – Vitalik Buterin, 2013
Nhiều năm sau đó, vào tháng 5 năm 2016, một trong các tổ chức DAOs đầu tiên được thành lập, là quỹ đầu tư mạo hiểm do cộng đồng tài trợ có tên The DAO (tham khảo). The DAO đã huy động được 11,5 triệu Ether, trị giá 150 triệu USD vào thời điểm đó. Ba tháng sau khi quỹ ra mắt, nó đã bị hack số tiền 50 triệu USD. Thông tin khai thác chi tiết được báo cáo lần đầu tiên trong nghiên cứu của Flashbots bởi Phil Dalian (tham khảo). Vào thời điểm đó, The DAO là một trong những dự án lớn nhất của Ethereum, chứa khoảng 14% nguồn cung ETH đang lưu hành. Ngày 20/07/2016, cộng đồng Ethereum cuối cùng đã quyết định cứu quỹ nhà đầu tư bằng cách hard fork Ethereum (vô hiệu hóa block và giao dịch cũ) để block quay trở lại như trước khi bị hack. Phiên bản trước đó giờ đã thành Ethereum Classic trong khi phiên bản hard fork là phiên bản hiện tại của Ethereum.
Vào ngày 25/07/2017, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã đưa ra phán quyết rằng các tokens được bán bởi The DAO được xem như chứng khoán, do đó, phải tuân theo luật chứng khoán liên bang. Đợt chào bán của The DAO cũng phải tuân theo các quy định liên bang giống như IPO (đợt chào bán lần đầu ra công chúng). Vậy nên The DAO và các nhà đầu tư đã vi phạm các điều luật chứng khoán này. Cũng theo phán quyết này, các blockchain DAOs phát hành tokens cần phải chứng minh rằng các token đó không được đánh giá là chứng khoán qua Howey Test (tham khảo), do đó, không phải đăng ký và cam kết tuân thủ luật chứng khoán với SEC.
DAOs trong lĩnh vực đầu tư
DAOs đã phát triển để đáp ứng các nhu cầu cộng đồng và kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhau. DAOs trong lĩnh vực đầu tư, gồm các Venture DAOs (Quỹ đầu tư phi tập trung), là một hình thức đầu tư mới nổi cho các dự án ở giai đoạn đầu. DAOs trong lĩnh vực đầu tư thường có thành phần on-chain dưới dạng smart contracts dùng để quản lý hoạt động của tổ chức và thành phần off-chain bảo vệ trách nhiệm pháp lý cho các thành viên, cụ thể là cấu trúc pháp lý của DAO. Quy trình đầu tư của Venture DAO khác với một quỹ đầu tư mạo hiểm thông thường: mỗi thành viên của DAO đều có thể là lead investor và đề xuất đầu tư với DAO. Quyết định đầu tư cũng dựa trên kết quả bỏ phiếu của DAO chứ không phải thông qua một ủy ban đầu tư. Tùy thuộc vào smart contracts cụ thể của DAO, các thành viên có thể có quyền “ragequit” và chấm dứt tham gia vào DAO bất kỳ lúc nào. Một số khoản đầu tư mạo hiểm điển hình lại bắt buộc các nhà đầu tư phải ở lại với quỹ trong khoảng thời gian nhất định.
MetaCartel Ventures
MetaCartel Ventures là một Venture DAO được tạo ra bởi cộng đồng MetaCartel (tham khảo). Nó đầu tư vào các ứng dụng phi tập trung (DApps) ở giai đoạn đầu và được đăng ký theo hình thức Delaware LLC (công ty TNHH ở Delaware). Đây là Venture DAO đầu tiên, ra mắt vào năm 2020. Xây dựng trên Moloch v2, các thành viên phải là nhà đầu tư hoặc nhân viên được công nhận bởi MetaCartel Ventures. MetaCartel Ventures hiện không mở cửa cho thành viên mới.
The LAO
The LAO được OpenLaw thành lập như một Venture DAO. Nó được đăng ký trên hình thức Delaware LLC và sử dụng Moloch v2 cho on-chain smart contracts. The LAO có hơn 15.119 ETH do các thành viên đóng góp. Thành viên mới phải đóng góp tối thiểu 310 ETH cho 1% cổ phần thành viên The LAO.
Flamingo DAO
Flamingo DAO là một DAO đầu tư chủ yếu vào NFT và là tổ chức cộng đồng đầu tiên được The LAO thành lập vào tháng 9 năm 2020. Được đăng ký là Delaware LLC, Flamingo DAO được OpenLaw cung cấp dịch vụ quản lý DAO. DAO sử dụng Moloch v2 smart contracts và thành viên phải là nhà đầu tư được công nhận theo quy định của luật pháp Hoa Kỳ.
Stacker Ventures
Được thành lập vào 05/2021 với tư cách là một pháp nhân tại Cayman, Stacker Ventures là một Venture DAO cho phép người nắm giữ STACK token tiếp cận các cấp độ khác nhau của DAO (tham khảo). Các thành viên có thể stake (khóa token để nhận thưởng) STACK và nhận một phần doanh thu của DAO. DAO sử dụng Aragon cho smart contracts và không yêu cầu công nhận như một tổ chức không thuộc Hoa Kỳ.
Angel DAO
Angel DAO là Venture DAO tại British Virgin Island (BVI) được điều hành bởi một nhóm bốn thành viên. Họ đầu tư vào nhiều dự án blockchain bao gồm giao thức blockchain, ứng dụng DeFi và DAOs (tham khảo). DAO sử dụng Aragon và Gnosis Safe cho hoạt động on-chain logistics. Sự đồng thuận bắt buộc phải đạt 3 trên 4 phiếu bầu và bất kỳ một thành viên DAO nào đều có thể đề xuất đầu tư.
Honey DAO
Honey DAO là một Venture DAO hoạt động vì lợi nhuận, có giới hạn thành viên cao hơn MetaCartel Ventures, The LAO và Flamingo DAO (tham khảo). Ban đầu 100 thành viên được airdrop 100 cổ phần, Honey DAO gần đây đã cắt giảm các thành viên không hoạt động và có đề xuất tăng số thành viên lên 200.
Komorebi Collective
Komorebi Collective là một Venture DAO đầu tư vào các dự án blockchain do phụ nữ lãnh đạo (tham khảo). 36 thành viên DAO đã đăng ký công ty dưới dạng SPV LLC trên giao thức Syndicate. Họ sử dụng Gnosis Safe cho thuật toán đồng thuận on-chain và sẽ chuyển sang Snapshot để bỏ phiếu off-chain. Một core team gồm 4 thành viên sẽ tiến hành thẩm định chuyên sâu các dự án trước khi DAO bỏ phiếu.
Delphi InfinNFT
Delphi Digital, một công ty nghiên cứu và đầu tư tiền mã hóa, hợp tác với Syndicate DAO để tạo ra một quỹ đầu tư NFT. Quỹ sẽ đầu tư lên đến 5 triệu USD vào các dự án liên quan đến NFT bao gồm NFTs, DAOs, social tokens và nền tảng giao dịch NFT.
Cơ quan tài phán của DAO
Việc lựa chọn tài phán cho pháp nhân của DAO là một quyết định quan trọng và có thể khiến DAO phải tuân thủ quy định. DAO thường phải lựa chọn giữa một pháp nhân Hoa Kỳ hay không phải Hoa Kỳ, và quyết định thường dựa trên quốc tịch của các thành viên. Các thành viên không thuộc Hoa Kỳ có thể đầu tư vào các tổ chức thuộc và không thuộc Hoa Kỳ, tuy nhiên, đầu tư vào các tổ chức Hoa Kỳ có thể không hiệu quả vì phải tuân theo các quy định về thuế của Hoa Kỳ.
Cơ quan tài phán Hoa Kỳ
Hiện tại, phần lớn các DAO trong lĩnh vực đầu tư đăng ký pháp nhân Hoa Kỳ, nhìn chung là, Delaware LLC, tương tự như các quỹ đầu tư mạo hiểm truyền thống. Delaware LLC giúp thành viên DAO giảm trách nhiệm đối với các khoản nợ và các khiếu nại tài chính chống lại DAO. Delaware LLC được xác định là lựa chọn tốt nhất tại thời điểm tạo ra DAO đầu tiên trong lĩnh vực đầu tư sau sự kiện The DAO, như The LAO, đề xuất bởi OpenLaw, một giao thức on-chain hợp pháp (tham khảo).
Wyoming gần đây đã thông qua loại hình doanh nghiệp DAO LLC (tham khảo), trên vài phương diện, nó hoạt động tương tự như Delaware LLC như một trình giải quyết trách nhiệm pháp lý cho các thành viên DAO . Để quy định rõ ràng tính độc nhất của một DAO, luật Wyoming yêu cầu mỗi DAO LLC phải được đăng ký với “DAO”, “LAO” hoặc “DAO LLC” trong tên (thay vì “LLC” thông thường) và duy trì một văn phòng đại diện ở Wyoming, nhằm củng cố sự hiện diện thường xuyên của DAO trong đời thực. DAO LLC được phân loại thành “thành viên quản lý” hoặc “quản lý theo thuật toán”; nghĩa của “quản lý theo thuật toán” là chủ đề gây tranh luận kể từ khi luật được thông qua, nhưng nhiều người tin rằng nó có chủ đích khi thực tế nhiều quyết định của DAO được đưa ra thông qua smart contract chứ không phải theo ý muốn của một nhóm nhỏ.
Sự khác biệt chính giữa Wyoming DAO LLCs và Delaware LLCs nằm ngoài phạm vi của bài viết này, bạn có thể tham khảo một số bài viết có sẵn tên mạng – bài báo của Gabriel Shapiro trên Lex Node và của Joshua Durham (tham khảo) cho Tạp chí Kinh doanh & Luật Sở hữu Trí tuệ là hai nghiên cứu chuyên sâu nêu rõ một số đổi mới nổi bật của luật.
Cơ quan tài phán không thuộc Hoa Kỳ
Có một số tùy chọn tài phán cho các Venture DAO không có trụ sở tại Hoa Kỳ. Thụy Sĩ và Singapore hiện tại là các cơ quan quản lý tiêu biểu thân thiện với tiền mã hóa và là ngôi nhà cho nhiều công ty tiền mã hóa và blockchain nhất.
Quần đảo Cayman
Công ty Foundation tại Cayman Islands hoạt động như một quỹ tín thác hợp nhất trong khi vẫn giữ trách nhiệm hữu hạn đối với một công ty. Công ty Foundation có thể chỉ định người thụ hưởng theo lớp (tức là “chủ sở hữu token” hoặc “người vận hành node”) và thưởng cho những người thụ hưởng đó. Vì các DAO không có địa điểm đăng ký cố định, công ty Foundation không có nghĩa vụ thuế với Quần đảo Cayman và trung lập về thuế trên toàn cầu.
Thụy sĩ
Thụy Sĩ là một trong những quốc gia thân thiện với tiền mã hóa nhất ở Châu Âu và là nhà của Ethereum Foundation, Cardano, Solana và Polkadot. Một Association ở Thụy Sĩ (“Verein”) đã được sử dụng làm loại hình đăng ký cho tổ chức blockchain nói trên và khi được kết hợp với một tổ chức từ thiện hoặc phi lợi nhuận, sẽ trở thành một pháp nhân được miễn thuế. Khi một pháp nhân DAO chưa được công nhận, MME – một công ty dịch vụ pháp lý Thụy Sĩ đã soạn thảo Điều khoản thành lập mẫu cho Association tự động phi tập trung (“DAA”) để hoạt động như một Association tại Thụy Sĩ.
Lichtenstein
Venture Cooperative tại Lichtenstein (“LCV”) hoạt động như một công ty trách nhiệm hữu hạn không có yêu cầu vốn ban đầu. Tuy nhiên, các yêu cầu hoạt động nghiêm ngặt bao gồm cả việc phải có tài khoản ngân hàng có thể khiến loại hình này không quá phù hợp với các DAO.
Malta
Malta vốn dĩ đi đầu trên toàn thế giới với các quy định thân thiện với tiền mã hóa của chính phủ. Vào 07/2018, Malta đã thông qua khung pháp lý cho blockchain và tiền mã hóa, gọi là “The Digital Innovation Framework”. DAOs và smart contracts nằm trong mục xác định các Thỏa thuận Công nghệ Sáng tạo (Innovative Technology Arrangements – ITA) của dự luật. Khi công nhận các giao thức blockchain là pháp nhân ITA, dự luật yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ tiến hành ITA, điều này không khả thi đối với nhiều DAO.
Singapore
Singapore có môi trường tương đối thân thiện với tiền mã hóa và là nhà của một số công ty crypto bao gồm CoinGecko, Kyber Network, BitGo và KuCoin. Mặc dù không có khung pháp lý rõ ràng công nhận các DAO, Singapore có quan điểm trung lập về các giao dịch crypto và chế độ thuế thu nhập bằng không đối với tiền mã hóa.
DAO Smart Contracts
DAO cũng phải xem xét on-chain smart contracts được sử dụng để quản lý quá trình quyết định và logistics của DAO. Các smart contracts này quy định hoạt động logistics đứng sau việc bỏ phiếu, đề xuất đầu tư, phân phối và quản lý tài khoản thành viên DAO. Các DAO trong lĩnh vực đầu tư đã sử dụng Moloch v2, Aragon và các nền tảng DAO smart contract khác như Colony và Tribute DAO. The LAO đã kết hợp Moloch v2 và Minion vào nền tảng smart contract hiện tại của họ. OpenLaw và Moloch có một phiên bản Moloch mới – Moloch v3 đang được phát triển.
Moloch
Moloch v2 là một phiên bản được thiết kế vì lợi nhuận của Moloch (tham khảo), các thành viên DAO chịu trách nhiệm pháp lý hữu hạn thông qua một pháp nhân LLC hoặc C-Corp. Phiên bản hiện tại của Moloch v2 được tạo ra trong nỗ lực hợp tác giữa MetaCartel, The LAO và Moloch; MetaCartel Venture DAO là người dùng smart contracts đầu tiên.
Moloch v2 sử dụng ERC-1843 Claims Token đại diện cho khoản đầu tư của mỗi Thành viên vào một dự án. Tiền thu được từ các dự án đầu tư được gửi đến DAO custodian, nơi nó được thanh lý thành một token phù hợp cho mục đích phân phối (stablecoin hoặc ETH). Claims Tokens bị hạn chế, chỉ chuyển cho các thành viên khác hoặc các địa chỉ trong whitelist của DAO.
Moloch v2 xây dựng dựa trên Moloch smart contracts gốc bằng cách cho phép 1) DAO đưa vào whitelist loại tribute token họ sẽ chấp nhận và 2) DAO xóa một thành viên thông qua guildkick. Guildkick hiệu quả trong việc cho phép DAO xóa đặc quyền biểu quyết của một thành viên và sau đó chuộc lại cổ phần của thành viên thông qua ragekick (cách gọi ragequit trong DAO). Xem bản tóm tắt Raid Guild viết về Moloch v2 tại đây.
Aragon
Aragon là một giao thức quản trị dành cho DAOs (tham khảo), cho phép DAOs thêm chức năng tùy chỉnh vào smart contracts. Aragon Association (AA) – một tổ chức phi lợi nhuận của Thụy Sĩ quản lý quỹ của Aragon. Aragon được sử dụng bởi các nhà quản lý tài sản DeFi như Melon Protocol, PieDAO, BarnBridge, Stake Capital và Curve Finance.
Quản trị Aragon rất khả quan vì mọi người cho rằng các thành viên DAO đang hành động hợp lý với chủ đích tốt. Bất kỳ hành động xấu nào được gửi đi đều có thể bị thử thách, thành viên xấu bị mất tiền và người thách thức chiếm được tài sản thế chấp của thành viên ấy. Những thử thách không cần thiết không được khuyến khích, những người thách thức phải khóa tài sản thế chấp và chấp nhận bị mất danh tiếng do thử thách thất bại.
Aragon hiện cung cấp 4 sản phẩm mã nguồn mở cho DAO:
- Aragon Client – UI tạo DAO.
- Aragon Voice – cách xác minh biểu quyết on-chain dễ dàng.
- Aragon Govern – smart contracts quản lý các dự án DAO và DeFi.
- Vocdini – giao thức bỏ phiếu trên thiết bị di động, có khả năng kháng kiểm duyệt và ẩn danh.
Colony
Colony là một khuôn khổ DAO khác (tham khảo), gần đây đã ra mắt phiên bản v2 trên xDAI vào 02/2021. Tương thích với Gnosis Safe, Colony sẽ phát hành các tính năng mới trong quý 3 và quý 4 năm 2021 sắp tới, mang lại lợi ích cho các Venture DAO. Các cải tiến trong Q3 bao gồm Coin Machine, cơ chế token sale, kết hợp với KYC và whitelist địa chỉ. Bản phát hành Q4 bao gồm cải tiến các tính năng Treasury, Dashboard tài chính và Theo dõi giao dịch.
Tribute DAO
Tribute DAO là bộ venture smart contracts (tham khảo) mới nhất mà OpenLaw đã thực hiện (chi tiết). Họ xây dựng dựa trên Moloch v2 với nhiều kiến trúc module hơn cho phép 1) bỏ phiếu off-chain, 2) khung nâng cấp được sau khi DAO ra mắt, 3) UX tùy chỉnh, 4) chi phí thấp hơn nhờ thực thi optimistic smart contract và 5) nhiều tùy chỉnh hơn thông qua adapter và extension smart contracts.
Các hợp đồng của Tribute DAO giải quyết một số vấn đề tồn tại ở Moloch v2:
- Cải tiến kiến trúc module: Khung module mới tách các chức năng DAO thành các hợp đồng riêng lẻ, giúp nâng cấp và cải tiến dễ dàng hơn.
- Module bỏ phiếu linh hoạt, rẻ hơn: Module bỏ phiếu nhằm mục đích cải thiện từ Moloch v2 thông qua bỏ phiếu hàng loạt, bỏ phiếu off-chain, tích hợp vào Snapshot, và cuối cùng các cơ chế bỏ phiếu khác nhau, ví dụ như bỏ phiếu bậc hai (quadratic voting).
- Nhiều cấu trúc token DAO: Các DAO hiện có thể có các token khác nhau để quản trị và chia cổ phần kinh tế. Điều này cho phép việc sổ sách dễ dàng hơn và phân chia các nhóm phụ trong DAO.
- Hỗ trợ NFT: DAOs có thể chấp nhận NFTs như một khoản đóng góp và triển khai vốn cho các dự án NFT.
Nhà cung cấp dịch vụ DAO
Do sự phức tạp về pháp lý cũng như chi tiết kỹ thuật của smart contract xung quanh việc thiết lập các Venture DAO, một số nhà cung cấp dịch vụ Venture DAO all-in-one đã xuất hiện. Các nhà cung cấp này ứng dụng lợi thế kinh tế quy mô để tạo ra một mạng lưới bao gồm các Venture DAO trên nền tảng của mình tương tự như Moloch và DaoHaus.
Syndicate Protocol
Giao thức Syndicate là một khuôn khổ DAO được phát triển bởi Ideo CoLabs (tham khảo). Các dịch vụ bao gồm 1) thành lập pháp nhân off-chain, 2) tùy chỉnh on-chain smart contract và 3) dịch vụ hành chính tiếp diễn. Syndicate vẫn đang trong giai đoạn Beta nhưng đã có một số Venture DAO trên nền tảng của mình – IDEO Founder Collective, Komorebi Collective, Delphi InfiNFT, Terra Ecosystem và Audacity Fund.
Coinocracy Finance
Coinocracy Finance là nhà cung cấp toàn diện dịch vụ Venture DAO (tham khảo). Họ cung cấp 1) thành lập pháp nhân off-chain, 2) tùy chỉnh on-chain smart contract, 3) dashboards phục vụ tương tác giữa các thành viên DAO và 4) dịch vụ quản lý quỹ tiếp diễn.
Kết luận
DAOs có những cải tiến vượt trội hơn cả gần đây trong cộng đồng tiền mã hóa, Venture DAO là use case độc đáo. Các Venture DAO đã chuyển dịch logistics vận hành một quỹ đầu tư sang blockchain, mang lại sự minh bạch cho một quy trình vốn không rõ ràng. Quy định pháp lý vẫn chậm nhịp trong việc công nhận DAOs là pháp nhân, điều này đã buộc các Venture DAOs hiện tại phải áp dụng hình thức kết hợp giữa các pháp nhân truyền thống với quản trị DAO on-chain. Bất chấp những rào cản pháp lý, sự thành công của MetaCartel Ventures và The LAO đã cho thấy rằng các Venture DAOs có một vị trí nhất định trong hệ sinh thái crypto.
Ưu điểm của Venture DAO
- Cho phép nhiều người tham gia đầu tư ở giai đoạn đầu hơn
- Cấp vốn tài trợ chiến lược cho các dự án mới
- Đa dạng hóa ngân quỹ
- Củng cố các hiệu ứng network trong các giao thức blockchain
- Dân chủ hóa các quyết định đầu tư và mở rộng nguồn thỏa thuận
Khuyết điểm của Venture DAO
- Các quy định – pháp lý, an ninh và thuế, là những yếu tố chính cần được xem xét
- Những hạn chế và rủi ro của Smart contract
- Hạn chế tham gia cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ do tùy thuộc vào khu vực tài phán
Tham gia thảo luận về Cryptocurrency tại nhóm FXCE Crypto.
