CPI là gì? Cách tính CPI và ảnh hưởng của CPI với thị trường

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một trong những chỉ số phổ biến nhất đối với các nhà giao dịch. Đây là chỉ số được cập nhật hàng tháng bởi cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ, được sử dụng để xác định lạm phát và mức chi tiêu so với giá cố định.

Chỉ số giá tiêu dùng phản ánh giá trung bình của các sản phẩm và dịch vụ cho một nhóm đại diện, hay còn gọi là giỏ hàng tiêu dùng trung bình đo lường mức tiêu dùng của mọi người.

Vậy chỉ số CPI là gì? Cách tính chỉ số này và ảnh hưởng của nó đến thị trường như thế nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Chỉ số CPI là gì?

CPI – viết tắt của tiếng anh Consumer Price Index – chỉ số giá tiêu dùng. Đây là một chỉ số phần trăm phản ánh sự thay đổi tương đối về giá của hàng tiêu dùng theo thời gian. Chỉ số tiêu dùng CPI còn phản ánh mức tiêu dùng, sức mua của nền kinh tế và được tính theo phần trăm.

Được tài trợ

CPI là chỉ số được sử dụng phổ biến nhất để đo lường mức giá, sự thay đổi của mức giá là lạm phát, tốc độ tăng của rổ hàng hóa và dịch vụ được mua bởi những người lao động ở đô thị, công chức. Nó cũng là một chỉ số phản ánh những thay đổi về giá đối với người tiêu dùng thành thị trên thị trường hàng tiêu dùng.

Để có thể hiểu được cách tính CPI, bạn cần đặt giá cho một khoảng thời gian cụ thể gọi là thời kỳ cơ sở, hay còn gọi là thời kỳ gốc. Điều này là do kỳ gốc là chỉ số phần trăm phản ánh sự thay đổi tương đối của giá tiêu dùng CPI theo thời gian. Một giỏ hàng đại diện cho tất cả các mặt hàng tiêu dùng không dễ hiểu như vậy.

>>> Tìm hiểu thêm: Tình hình lạm phát ảnh hưởng đến nhà đầu tư và nền kinh tế như thế nào?

Ý nghĩa của CPI

Chỉ số giá tiêu dùng CPI được xem như một công cụ để đo lường lạm phát. Điều rất quan trọng là theo dõi CPI, bao gồm cả giá thực phẩm và năng lượng, và giữ chúng ổn định trong suốt tháng.

CPI còn được coi là một chỉ tiêu tương đối phản ánh diễn biến, biến động giá bán lẻ hàng hóa tiêu dùng và dịch vụ sử dụng trong đời sống hàng ngày của dân cư và hộ gia đình. Do đó, nó được sử dụng để theo dõi những thay đổi về chi phí sinh hoạt theo thời gian.

Vì vậy, ý nghĩa của CPI là gì? Đó là một khi CPI tăng đồng nghĩa với việc mức giá trung bình tăng và ngược lại. Trong đó, giá tiêu dùng là giá mà người tiêu dùng phải trả cho hàng hóa hoặc dịch vụ hữu ích trực tiếp trong cuộc sống hàng ngày của họ.

Giá tiêu dùng được biểu hiện bằng giá bán lẻ hàng hóa trên thị trường và giá đất đai, giá bán hàng hóa phục vụ sản xuất, giá dịch vụ phục vụ đời sống hàng ngày, không bao gồm loại hình lao động sản xuất, kinh doanh. Tức là chỉ xem xét những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống.

Ý nghĩa khác của CPI được hiểu như một chỉ tiêu phần trăm phản ánh tốc độ thay đổi giá cả của các mặt hàng tiêu dùng chủ yếu như hàng tạp hóa, thực phẩm, quần áo và phản ánh sự thay đổi tương đối của giá cả hàng tiêu dùng theo thời gian. Biến động của chỉ số giá tiêu dùng có thể gây ra lạm phát hoặc giảm phát và làm sụp đổ toàn bộ nền kinh tế. Khi giá cả tăng đến mức không kiểm soát được, lạm phát có thể biến thành siêu lạm phát và khủng hoảng kinh tế dễ xảy ra.

Phương pháp để tính CPI là gì?

Nếu bạn là một trader, bạn không cần phải học cách tính cụ thể của CPI là gì. Tuy nhiên không có kiến thức nào là dư thừa và khi trader biết được cách tính CPI thì càng tốt. Khi tính Chỉ số giá tiêu dùng CPI, người ta sẽ tính giá bình quân của kỳ báo cáo so với kỳ gốc. Để tính toán chỉ số này, bạn cần theo công thức tính chỉ số cpi như sau:

Đầu tiên, cố định giỏ hàng hoá, thông qua một cuộc khảo sát do người bán thực hiện để xác định số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ điển hình mà một người tiêu dùng điển hình mua.
Thứ 2, xác định giá cả, thống kê tại mỗi thời điểm khác nhau cho từng mặt hàng trong giỏ hàng hoá.
Thứ 3, tính chi phí để mua được cả giỏ hàng hoá đó bằng cách lấy số lượng nhân với giá cả của từng mặt hàng trong giỏ rồi cộng lại.
Thứ 4, cần xác định thời kỳ gốc để lấy đó làm cơ sở so sánh. Tuỳ theo từng quốc gia mà thời kỳ gốc có thể thay đổi trong 5-7 năm.

Từ 4 cơ sở dữ liệu trên, ta có công thức để tính chỉ số giá tiêu dùng CPI:

Chỉ số lạm phát thời kỳ T = (CPI thời kỳ T – CPI thời kỳ T-1) : CPI thời kỳ T-1

Đây là một công thức về lý thuyết kinh tế. Nếu bạn là trader giao dịch trên thị trường hàng ngày, tất cả những gì bạn cần biết là CPI. Đó chính là CPI có thể được xác định bằng cách tính tỷ lệ phần trăm chi tiêu cho từng nhóm hàng hóa hoặc dịch vụ so với từng nhóm hàng hóa hoặc dịch vụ đó. CPI thường sẽ được tính hàng tháng, hàng năm và được theo dõi dựa trên lịch kinh tế dự kiến.

Ảnh hưởng đến thị trường từ chỉ số giá tiêu dùng CPI là gì?

Từ những khái niệm và ý nghĩa của CPI được cung cấp ở trên, vậy ảnh hưởng mà CPI có thể gây ra cho thị trường là gì? Nguyên nhân vì sao chúng ta cần kiểm soát chỉ số CPI là gì?

Biến động giá thị trường đối với hàng hóa và dịch vụ ảnh hưởng trực tiếp đến chứng khoán có thu nhập cố định. Thị trường chứng khoán luôn biến động, vì vậy khi giá tăng, giá trị thực của lợi suất cố định giảm, làm giảm khả năng sinh lời của chứng khoán. Lạm phát cũng ảnh hưởng đến tiền lương, phúc lợi và lương hưu, vì vậy các nhà giao dịch cần hết sức cẩn thận.

Lạm phát thường được kỳ vọng ở mức vừa phải nếu nền kinh tế tăng trưởng. Nhưng nếu giá đầu vào tăng quá nhanh, lợi nhuận của nhà sản xuất sẽ giảm. Mặt khác, giảm phát chắc chắn dẫn đến sự suy giảm nhu cầu của người tiêu dùng. Trong trường hợp này, nhà sản xuất sẽ buộc phải giảm giá để bán được hàng nhưng giá đầu vào có thể không giảm tương ứng và biên lợi nhuận cũng bị ảnh hưởng. Nó ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty và khiến giá cổ phiếu dao động.

Thực tế ảnh hưởng của CPI là gì? CPI không phản ánh sự thay đổi của chất lượng sản phẩm. Điều này là do sự gia tăng giá của một hàng hóa cụ thể không làm tăng mức giá nếu chất lượng cũng tăng tương ứng hoặc thậm chí nhiều hơn. Chỉ số giá tiêu dùng cũng phóng đại mức giá, vì chất lượng hàng hóa và dịch vụ thường có xu hướng cải thiện.

Vì Chỉ số giá tiêu dùng CPI sử dụng một rổ hàng hóa cố định nên nó không phản ánh sự xuất hiện của hàng hóa mới, nhưng khi hàng hóa mới xuất hiện, nhiều loại hàng hóa có thể được mua bằng một loại tiền tệ. Hơn nữa, chỉ số CPI không phản ánh sức mua ngày càng tăng của đồng tiền này nên bị định giá quá cao.

Trên đây là toàn bộ thông tin mà chúng tôi đã cung cấp để trả lời cho câu hỏi về chỉ số giá tiêu dùng. Hy vọng với những kiến thức về chỉ số giá tiêu dùng CPI là gì sẽ giúp trader tìm hiểu và nghiên cứu sâu hơn thị trường cũng như áp dụng vào chiến lược giao dịch của mình cách tốt nhất. Chúc anh em trader giao dịch thành công!