Những tiêu điểm chính
- Thị trường tiền mã hóa tập trung vào câu chuyện bên lề và sự thu hút hơn tất cả các yếu tố khác. Các sản phẩm như dYdX và Uniswap có các token với định giá cao mặc dù thiếu giá trị tích lũy. Các nhà đầu tư tiền mã hóa là các nhà đầu tư tăng trưởng: hầu hết thích đầu tư vào thị trường thu hút mạnh và chờ đợi giá trị tăng lên hơn là làm điều ngược lại.
- Các app-chain có thêm một nguồn tạo ra giá trị so với các ứng dụng độc lập: phí giao dịch. Phí do người dùng trả để truy cập các dịch vụ trên Vega sẽ trực tiếp đóng góp vào giá trị của token VEGA.
- VEGA gặp một số cản trở dưới hình thức phân phối token và các lần mở khóa token tiếp theo. Tuy nhiên, Vega có tiềm năng chiếm được thị phần quan trọng. Bên cạnh đó, giá VEGA có thể không phản ánh được tiềm năng này trong trong thời kỳ ngắn hạn và trung hạn, đặc biệt là với thời điểm nguồn cung mở rộng trong những tháng tới.
Đầu tháng này, chúng tôi đã đưa ra nghiên cứu sâu về giao thức Vega – một trong những nỗ lực đầy tham vọng nhất nhằm xây dựng một sàn giao dịch trực tuyến. Kể từ đó, chúng tôi nhận được rất nhiều câu hỏi về việc tầm nhìn của Vega khác biệt như thế nào so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường, liệu token economics có hợp lý hay không và khả năng tạo ra giá trị cho token VEGA. Hãy cùng tìm đáp án cho những câu hỏi này.
So sánh trong cuộc cạnh tranh
Trong bài đăng đầu tiên, chúng ta đã thảo luận sự khác biệt về cấu trúc giữa Vega và dYdX. Nhưng chúng tôi cũng nhấn mạnh rằng phạm vi của Vega với tư cách là một sàn giao dịch toàn diện (full-stack) lớn hơn nhiều so với dYdX (một sàn giao dịch hợp đồng vĩnh viễn). Để hiểu rõ hơn, hãy so sánh một loạt doanh thu giao dịch phi tập trung với Vega.
Vì chúng ta đang xem xét các sản phẩm có mức độ thu hút khác nhau và hỗ trợ cho các loại thị trường khác nhau nên điều quan trọng là phải hiểu khía cạnh chúng ta cần xem xét ở đây là:
- Uniswap là thị trường hợp đồng giao ngay on-chain hàng đầu, với doanh thu trung bình hàng ngày hơn $1 tỷ so với năm ngoái. Là trung tâm giao dịch cho hệ sinh thái blockchain thanh khoản nhất – Ethereum – Uniswap ra lệnh định giá khá dốc trên cơ sở pha loãng hoàn toàn (FDV).
- Osmosis là một Cosmos Zone, có nghĩa đây là một chuỗi độc lập, đang tìm cách trở thành lớp giao dịch và thanh khoản trên thực tế cho hệ sinh thái Cosmos. Mặc dù ít sức hút hơn nhiều so với Uniswap, đây là chuối chỉ có FDV tương tự vì nó là một blockchain Layer 1 độc lập chứ không phải là một ứng dụng phi tập trung (dApp).
- Các token L1, cụ thể là các token trên blockchain Proof of Stake, có một nguồn tích lũy giá trị bổ sung – stake để xác thực. Do đó, phí giao dịch cho việc sử dụng chuỗi là một động lực giá trị bổ sung cho OSMO và các tài sản L1 khác. Điều này không phải lúc nào cũng đúng đối với các token ứng dụng – nơi mà giá trị chủ yếu được thúc đẩy bởi việc phân phối thêm token (emission) cho các staker, những người thường không cung cấp dịch vụ có giá trị cho giao thức.
- Các chuỗi ứng dụng như Osmosis không phải là các Layer 1 đa mục đích hay các dApp riêng lẻ. Các chuỗi này có những điểm giống và khác với cả hai loại, nhưng cần logic riêng biệt để thực sự đánh giá cơ chế tích lũy giá trị của chúng.
- dYdX là thị trường phái sinh on-chain hàng đầu với trọng tâm là các hợp đồng vĩnh viễn. Không có sàn giao dịch trực tuyến nào có thể bắt kịp dYdX về khối lượng khái toán (notional). Sản phẩm thực sự thu hút thành công sự chú ý, tạo ra một giá trị gần với mong đợi và dường như khẳng định cho lượng FDV trị giá $7,4 tỷ.
- Tuy nhiên, token DYDX hiện thiếu cơ chế tích lũy giá trị mạnh mẽ, mặc dù điều này đang được khắc phục bằng dYdX v4. dYdX hiện đang xây dựng một phiên bản mới của sản phẩm – phiên bản mà sẽ được cộng đồng kiểm soát hoàn toàn.
- Hiện tại, bất kỳ nguồn doanh thu nào cũng đều đến từ dYdX Trading – một pháp nhân được hợp nhất. Với phiên bản v4, chi phí được dự kiến sẽ được trả lại cho cộng đồng và chủ sở hữu token.
- Dopex là một thị trường quyền chọn trên Arbitrum và sẽ đi vào hoạt động trong năm nay. Giao thức có các options vault, một vài trong số đó đã hoạt động. Thêm vào đó, họ đã xây dựng một cộng đồng cực kỳ nhiệt tình trong sáu tháng qua.
- Perpetual Protocol là một sàn giao dịch hợp đồng vĩnh viễn on-chain trên Arbitrum và xDAI. Perpetual Protocol không sử dụng mô hình orderbook giới hạn trung tâm như dYdX mà dùng AMM để tạo điều kiện cho việc giao dịch các hợp đồng vĩnh viễn. Phiên bản V1 là một virtual AMM không có tính thanh khoản và đường cong thanh khoản nhân tạo được thiết lập trước. Phiên bản V2 là một công cụ đòn bẩy được xây dựng trên tính thanh khoản của Uniswap v3.
- Lyra là một giao thức tùy chọn trên Optimism và là một nhân tố khá mới cho bối cảnh các công cụ phái sinh trên chuỗi.
- PsyOptions là một trong những giao thức tùy chọn đầu tiên trên Solana và vẫn còn đang trong giai đoạn khởi động thanh khoản trên mainnet của mình.
Bây giờ khi đã hiểu từng dự án đang được so sánh là gì, chúng ta có thể rút ra một số kết luận. Trước hết, rõ ràng sức hút là điều quan trọng nhất trong cái nhìn về thị trường. Uniswap và dYdX đều có token quản trị với cơ chế tích lũy giá trị hời hợt, nhưng token của các sàn giao dịch này vẫn được thị trường đánh giá cao.
Dễ dàng lập luận rằng những token này được định giá quá cao dựa trên chức năng hiện tại của chúng, nhưng có một lời giải thích khả thi khác cho việc định giá quá cao này.
Một số người tham gia thị trường có thể chọn đầu tư vào sản phẩm thành công với dự đoán về những thay đổi thiết kế trong tương lai nhằm chiếm được nhiều hơn phần giá trị kinh tế được tạo ra bởi một giao thức, thay cho việc bỏ vốn vào một giao thức với cơ chế tích lũy giá trị mạnh hơn nhưng có rất ít hoặc không có sự thu hút.
Tiếp theo, hãy tìm hiểu về kiến trúc mạng lưới. Uniswap là một ứng dụng trên Ethereum, PsyOptions là một ứng dụng trên Solana và Dopex là một ứng dụng trên Arbitrum. Tuy nhiên Osmosis lại chính là blockchain của riêng mình.
Sau khi đánh giá các L1 trên bảng xếp hạng vào năm 2021, giờ đây nhiều người tin rằng việc tích lũy giá trị và kích thích nhu cầu đối với token L1 dễ dàng hơn nhiều đối với token ứng dụng. Do đó, Osmosis sở hữu lượng FDV ngang bằng với Uniswap mặc dù có sức thu hút kém hơn nhiều (vì giao thức vẫn rất mới trong chu kỳ phát triển của mình).
Các giao thức quyền chọn dường như không được đánh giá cao như các sàn giao dịch hợp đồng vĩnh viễn và hợp đồng giao ngay; nguyên nhân rõ ràng nhất đến từ sức hút trì trệ. Bởi vì, và khi, các tùy chọn DeFi bắt đầu tăng giá, chúng tôi hy vọng sẽ thấy một lượng lớn các giao thức này có thể giúp định giá của mình phù hợp hơn với giao thức giao dịch tương đương khác.
Cuối cùng chúng ta đi đến mục đích chính cho sự so sánh này – Vega. Là một sàn giao dịch toàn diện, Vega có các chức năng của tất cả các sản phẩm tương đương nói trên, làm cho tổng thị trường khả dụng (TAM) của sàn giao dịch này mở rộng hơn nhiều.
Trong khi TAM là một thước đo đơn giản cho các startup truyền thống thì vẫn có những yếu tố khác ảnh hưởng đến điều này khi đánh giá tiềm năng của các đối tác on-chain của họ. Các startup không chỉ cần thu hút vốn và khối lượng giao dịch mà thường có thêm một layer để giải quyết sự phức tạp trong UX, đặc biệt là khi người dùng phải tương tác với những phần như các cầu nối xuyên chuỗi trước khi họ có thể sử dụng các ứng dụng này.
Giống như hầu hết các sản phẩm, nếu người dùng cuối càng mất nhiều thời gian và nỗ lực thì quá trình bootstrapping càng khó khăn. Trong trường hợp của Vega, phần lớn thành công sẽ phụ thuộc vào việc liệu họ có thể hoạt động đủ tốt để đảm bảo các yếu tố cần thiết hay không, cả từ góc độ kỹ thuật và góc độ UI / UX.
Nếu chỉ nhìn vào giá trị pha loãng hoàn toàn (fully diluted value) thì VEGA có vẻ có giá khá cao với chi phí FDV ~ $360 triệu cho một giao thức chưa có một MVP live được công bố công khai. Để dễ hiểu, vốn hóa thị trường hiện tại của Vega dựa trên nguồn cung token đang lưu hành, là ~ $64 triệu.
Tuy vậy, hãy nhớ rằng định giá thích hợp trong crypto có thể khác hoàn toàn với những gì bạn mong đợi nếu bạn sử dụng các kỹ thuật định giá công ty truyền thống để tính toán. Vega đang theo đuổi một mục tiêu đủ lớn mà ngay cả khi chỉ thành công ở mức độ vừa phải thì giá trị thị trường đặt vào giao thức có thể sẽ cao hơn gấp nhiều lần so với vị thế hiện nay.
Định giá token Vega
Mục đích của token VEGA rất đơn giản: các trình xác thực (validator) sẽ được yêu cầu stake $VEGA (tương tự như các chuỗi proof-of-stake khác) và các chủ sở hữu token VEGA sẽ có thể bỏ phiếu cho các đề xuất quản trị. Với các chuỗi proof-of-stake (PoS) thì điều đó khá dễ hiểu nhưng khía cạnh thú vị hơn đó là khi thị trường đi vào hoạt động và chi phí bắt đầu được tích lũy.
Chúng ta đã phác thảo cách các chuỗi ứng dụng như Osmosis vừa không phải là L1 thực sự và cũng không phải các ứng dụng độc lập. Nghĩa là, chúng không thể được so sánh trực tiếp với một nền tảng hợp đồng thông minh có mục đích chung như Ethereum và Avalanche, cũng như không thể so sánh chúng với các dApp như Uniswap và Trader Joe vì Osmosis, theo định nghĩa, là chuỗi riêng của mình; Vega cũng rơi vào trường hợp lai tương tự.
Các chuỗi ứng dụng có thêm lợi thế là có giá trị tích lũy ở cấp độ mạng lưới trên ứng dụng của mình. Khi người dùng sử dụng Uniswap, phí giao dịch bạn phải trả sẽ được chuyển cho các miner Ethereum. Nhưng khi sử dụng Osmosis hoặc Vega, phí giao dịch sẽ được trả cho các staker OSMO hoặc VEGA.
Để vượt qua tích lũy phí tự nhiên này, một số dApp như Sushiswap đã sử dụng một phần trong các phần thưởng LP từ phí hoán đổi để thưởng cho các staker.
Tuy nhiên, không giống như các staker OSMO và VEGA – những người đóng góp dịch vụ hữu ích (tức là xác thực các giao dịch), các staker SUSHI hầu như không làm gì cả. Tích lũy giá trị vì lợi ích tích lũy không giống như khai thác sử dụng organic.
Lưu ý: Osmosis hiện là môi trường với phí gas là 0 nên chưa có phí giao dịch sử dụng mạng.
Nếu xét về TAM thì khả năng tạo ra chi phí cho các staker của Vega là khá lớn. Nếu nhóm có thể thực hiện tốt và đưa vào vận hành một sàn giao dịch on-chain cực kỳ mạnh thì việc sở hữu và stake VEGA có vẻ sinh lợi khá tốt. Tuy nhiên, có một số vấn đề token economy của VEGA mà chúng tôi cần chỉ ra.
67% nguồn cung khoảng 70 triệu của VEGA thuộc về những người trong cuộc; của nhóm, các nhà đầu tư hạt giống và nhà đầu tư chiến lược (Delphi Ventures là một trong số đó). Trong thế giới của các đợt ra mắt công bằng (fair launch) và tập trung vào cộng đồng như ngày nay thì đây rõ ràng không phải là một lịch trình phân phối lý tưởng.
Nhưng công bằng mà nói, việc xây dựng một sản phẩm đầy tham vọng như vậy không bao giờ là rẻ, và huy động vốn là cách duy nhất để tài trợ cho quá trình đó. Ngoài ra, tỷ lệ phân bổ của nhóm tăng lên gần 30%. Con số này có vẻ như không là gì so với các startup trung bình, và nếu nhóm có thể thực hiện theo tầm nhìn của mình thì lợi ích từ việc phân bổ token sẽ rất xứng đáng.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư nên chú ý các luồng token và theo dõi hợp đồng vesting để theo dõi các lần mở khóa và xem xét liệu các thực thể này có đang nắm giữ hoặc bán token của họ hay không. Với một lượng lớn token như vậy nằm trong tay của chỉ một vài thực thể, điều quan trọng là phải luôn nắm bắt thông tin. Để rõ ràng hơn, chúng tôi đã tổng hợp một số dữ liệu về các lần mở khóa token nội bộ kể từ ngày 17 tháng 2 năm 2022.
Như chúng ta có thể thấy, một lượng đáng kể nguồn cung VEGA dự kiến sẽ mở khóa trong vòng 6-12 tháng tới. Điều này có thể gây thêm áp lực lên giá của VEGA tùy thuộc vào có bao nhiêu phần trong nguồn cung mới này được bán ra (thay vì giữ hoặc stake) và liệu Vega có bắt đầu đạt được sức hút đáng kể sau khi đi vào hoạt động hay không.
Cho đến nay, chúng ta thấy giá của VEGA đi theo xu hướng mở khóa token – điều mà rất có thể tiếp tục diễn ra trong vài tháng tới.
Chúng tôi nhấn mạnh điều này bởi vì, mặc dù chúng tôi tin rằng dự án có tiềm năng chiếm được thị phần lớn nhưng giá của VEGA có thể không phản ánh tiềm năng này trong thời gian ngắn hạn và trung hạn, đặc biệt là với thời điểm nguồn cung mở rộng trong những tháng tới.
Đối với những người có niềm tin lâu dài ở Vega, đây có thể là một cơ hội hấp dẫn để xây dựng vị thế. Đối với những người quan tâm nhưng chưa hoàn toàn bị thuyết phục, chúng tôi tin rằng đây là một dự án đủ thú vị để tiếp tục theo dõi khi quá trình phát triển đang tiến tới việc ra mắt chính thức.
Bài viết được Hiền Lê biên tập từ “Vega Protocol Update – Evaluating Value Accrual” bởi tác giả Ashwath Balakrishnan, Kevin Kelly; với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
—————————————————
👉 Theo dõi FXCE Ventures
Group Chat | Research Hub | FXCE Spotlight | Tổng hợp airdrop | FXCE Pool Coin
