dVPN là gì? Tìm hiểu làn sóng bảo mật mới

Tiêu điểm chính về Virtual Private Network phi tập trung (dVPN)

Các Virtual Private Network thương mại có tính tập trung cao và có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dùng. Các Virtual Private Network phi tập trung có vị thế để giành thị phần trong thị trường trị giá hàng tỷ USD đang phát triển nhanh chóng.
Do các yêu cầu vật lý, các phần cứng (hardware dVPN) có thể gặp khó khăn trong khả năng mở rộng. Tuy nhiên, về phần mềm (software dVPN) cho phép bất kỳ ai có kết nối internet và máy tính đóng vai trò là một node.
Các nhà khai thác dVPN phần cứng thường đóng góp băng thông (bandwidth) cho mạng lưới được chia sẻ (shared network) còn các nhà khai thác dVPN phần mềm bán riêng băng thông của họ trên thị trường ngang hàng (peer-to-peer marketplace).
Theo sau các dự án cơ sở hạ tầng Web3 thành công như Helium và Filecoin, dVPN khuyến khích các nhà khai thác sử dụng phần thưởng token để xây dựng một mạng lưới phân phối (distributed network).

Từ năm 2016 đến năm 2020, thị trường Virtual Private Network đã tăng từ 16 tỷ USD lên 30 tỷ USD, với sự quan tâm đến từ người dùng ở cả cấp độ doanh nghiệp và cá nhân (do họ có thể đối mặt với các cuộc tấn công mạng). Do đó, thị trường Virtual Private Network dự kiến sẽ vượt 92 tỷ USD vào năm 2027.

Virtual Private Network truyền thống thiết lập kết nối mã hóa (encrypted connection) với máy chủ (server) của nhà cung cấp tập trung, cung cấp private tunnel cho tất cả người dùng hoạt động trên mạng. Virtual Private Network ẩn đi địa chỉ IP của người dùng và ngăn chặn bất kỳ hình thức giám sát nào từ các bên khác.

Mặc dù quyền riêng tư và bảo mật được quảng cáo thì người dùng vẫn phải tin vào các bên thứ ba tập trung đằng sau các Virtual Private Network thương mại.

Được tài trợ

Bên thứ ba tập trung có thể tuyên bố rằng không theo dõi hoạt động của người dùng trên mạng lưới, nhưng không chắc chắn rằng Virtual Private Network không có nguồn mở (open source). Dữ liệu của người dùng có nguy cơ bị ghi lại, bán cho các bên khác và người dùng có nguy cơ bị vi phạm dữ liệu.

Ngoài ra, vị trí của các máy chủ Virtual Private Network có thể bị hạn chế. Vì vậy, nếu người dùng đổi vị trí sang một quốc gia khác, họ có thể không tìm thấy máy chủ ở đó. Cuối cùng, phí đăng ký hàng tháng và hàng năm có thể đắt với nhiều người. Ngay cả khi người dùng không sử dụng Virtual Private Network thì họ vẫn phải trả phí.

Cơ sở hạ tầng Web3 đã và đang được xây dựng để giải quyết một số vấn đề với các công nghệ hiện tại, trong nhiều trường hợp chú trọng thêm vào quyền riêng tư và bảo mật. Các Virtual Private Network phi tập trung (dVPN) có thể thay thế các mạng riêng tư ảo mang tính thương mại (Virtual Private Network) bằng cách loại bỏ một bên tập trung.

Mặc dù đó là một phân nhánh nhỏ của cơ sở hạ tầng Web3, mục tiêu của dVPN là tạo ra một mạng phân tán, an toàn và riêng tư cho người dùng khắp thế giới. Để đạt được mục tiêu này, cả phiên bản phần mềm và phần cứng của dVPN đều đóng vai trò quan trọng.

Hiểu hơn về Virtual Private Network phi tập trung (dVPN)

VPN phi tập trung (dVPN) khá giống với VPN, nhưng có một số điểm khác biệt:

Ưu đãi – Thay vì một máy chủ tập trung, các nhà khai thác được khuyến khích chạy các node trên mạng và chia sẻ băng thông để đổi lấy phần thưởng token. Tốc độ mạng phụ thuộc vào số lượng người dùng. Càng nhiều người dùng, mạng sẽ càng nhanh và càng phát triển.
Cơ cấu thanh toán – dVPN có cấu trúc thanh toán rất khác với các Virtual Private Network thương mại. Phần cứng được thanh toán một lần khi mua sản phẩm và hầu hết các phần mềm sẽ sử dụng dịch vụ pay-as-you-go service (dùng đến đâu trả tiền đến đó). Về mặt tài chính, cả hai lựa chọn này đều khả thi hơn so với Virtual Private Network thương mại.
Đa định tuyến (Multi-routing) – Các Virtual Private Network chỉ định tuyến qua một tunnel tại một thời điểm; với dVPN, người dùng dễ dàng chuyển đổi các node và sử dụng đồng thời các tuyến và máy chủ khác nhau.

Có rất nhiều dự án dVPN ở các giai đoạn khác nhau đang trong quá trình phát triển với các kiến trúc mạng, dịch vụ, tính năng và cơ chế phần thưởng khác nhau. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất giữa các dVPN là loại: phần cứng hay phần mềm.

dVPN phần cứng và dVPN phần mềm

Cơ sở hạ tầng của dVPN phần cứng và phần mềm có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Với dVPN phần cứng, người dùng mua một thiết bị all-in one để họ vận hành một node và cũng sử dụng dVPN. Nhược điểm là việc sử dụng dVPN yêu cầu thiết bị phần cứng. Ngoài ra, phần mềm dVPN cho phép mọi người sử dụng, miễn là họ thanh toán cho dịch vụ.

Do các yêu cầu vật lý, các dVPN phần cứng có thể gặp khó khăn trong khả năng mở rộng. Ban đầu, việc yêu cầu người dùng mới mua một thiết bị phần cứng tạo thêm khó khăn khi gia nhập, làm chậm quá trình mở rộng mạng lưới. Tuy nhiên, dVPN phần mềm cho phép bất kỳ ai có kết nối internet và máy tính đóng vai trò là một node và có thể phát hành phiên bản ứng dụng di động, cải thiện khả năng truy cập của mạng nhờ sử dụng mô hình phần mềm.

Ngoài ra, phần mềm dVPN như Sentinel có vai trò như một khuôn khổ (framework) để các dVPN khác xây dựng trên đó, có thể khởi động mạng và có khả năng mở rộng tổng thể. Sự khác biệt chính giữa hai loại dVPN là chế độ chia sẻ băng thông. Các dVPN phần cứng thường sử dụng một mạng lưới chia sẻ với tất cả các nhà khai thác node góp băng thông cho mạng. Mặt khác, dVPN phần mềm hoạt động giống như một thị trường băng thông.

Ở góc độ bảo mật, phần cứng và phần mềm đều bảo mật mạnh, nhưng giữa cả hai có sự khác biệt rõ ràng cũng như sự khác biệt trên cơ sở từng dự án. Ví dụ, các dVPN phần cứng cung cấp tường lửa (firewalls) cho toàn bộ mạng lưới, kiểm tra gói sâu (deep-packet inspection) và có các tính năng chống theo dõi (anti-tracking feature) để ngăn chặn các cuộc tấn công và xâm nhập.

Hầu hết các dVPN được liệt kê không công bố số liệu thống kê mạng quá chi tiết. Tuy nhiên, Sentinel (một trong những dVPN phần mềm hàng đầu) có bảng điều khiển thống kê mạng công khai và hiển thị các số liệu chính.

Vào tháng 6/2022, có 55537 node hoạt động, tăng 21% so với tháng 5/2022 và tăng 5859% so với tháng 7/ 2021, lúc đó chỉ có 932 node hoạt động. Ngoài ra, mỗi ngày trên mạng sử dụng trung bình 7,81 terabyte dữ liệu. Mức tiêu thụ dữ liệu đã tăng 781% từ tháng 5/2022 đến tháng 6/2022 với tổng 1,73 petabyte dữ liệu được tiêu thụ trong tháng 6.

Trong năm qua, các chỉ số chính của mạng (các node hoạt động, phiên, dữ liệu tiêu thụ và thời lượng phiên trung bình) đều tăng đáng kể, cho thấy sự phát triển trong mạng của riêng Sentinel cũng như thị trường dVPN nói chung.

Mối lo ngại & Rủi ro

Liệu dVPN có thực sự riêng tư và an toàn hay có thể bị xâm phạm? Ví dụ: phần cứng Deeper Network tuyên bố không thể sử dụng băng thông cho hoạt động bất hợp pháp do tường lửa 7 lớp. Tuy nhiên, trong các mạng chuyển tiếp như dVPN, có các node vào và ra cho kết nối có rủi ro.

Các node thoát có rủi ro cao nhất vì địa chỉ IP của nút thoát về mặt kỹ thuật sẽ yêu cầu kết nối với một trang web. Nếu vượt qua tường lửa, các nhà khai thác nút thoát có thể có địa chỉ IP liên kết với bất kỳ hoạt động bất hợp pháp nào.

Mặc dù nhiều người xem trọng quyền riêng tư dữ liệu, nhưng vẫn có một số lo ngại về đạo đức xung quanh dVPN. Một số người tin rằng quyền riêng tư dẫn đến các hành động bất hợp pháp do tác động tiêu cực của việc ẩn danh.

Ranh giới giữa tư nhân và bất hợp pháp nhanh chóng trở nên mờ nhạt. Việc này không được thiết kế cho các hoạt động bất hợp pháp. Thay vào đó, việc đưa ra các biện pháp và dùng tường lửa để bảo vệ người dùng và nhà khai thác khỏi mục đích xấu.

Tổng kết

Cả hai loại dVPN cần được áp dụng rộng rãi để đạt được thành công. Các phần cứng phải đối mặt với rào cản trong việc phân phối thiết bị vật lý để xây dựng mạng. Phần mềm dễ sử dụng cho người dùng và bất kỳ dVPN nào có khả năng tương thích với iOS, Android, Windows và/hoặc macOS sẽ thu hút được người dùng.

Mặc dù dVPN có thể vẫn là một layer nhỏ trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng Web3 đang phát triển nhanh chóng, nhưng sự tương đồng giữa dVPN với các dự án lớn hơn như Helium và Filecoin cần được quan tâm. Khuyến khích các nhà khai thác đồng thời chia sẻ mục tiêu chung để đóng góp vào mạng phân tán là một sứ mệnh thành công để xây dựng được mạng lưới và cộng đồng.

Sự phát triển của ngành công nghiệp Virtual Private Network kết hợp với việc người tiêu dùng/doanh nghiệp tìm kiếm các giải pháp thay thế phi tập trung cho các công nghệ thương mại đang tạo bước đệm mạnh mẽ cho sự thành công của Virtual Private Network phi tập trung.

Bài viết được Hồng Nhung biên tập từ “Decentralized VPNs: Surfing a New Wave of Privacy” của tác giả Kaushik Guduru; với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.

—————————————————
👉 Theo dõi FXCE Ventures
Group Chat | Research Hub | FXCE Spotlight | Tổng hợp airdrop | FXCE Pool Coin