Nội dung chính
- Restake là một hình thức staking kiểu mới để token đã stake được sử dụng cho việc bảo mật giao thức khác.
- EigenLayer là thị trường restake đầu tiên kết nối những re-staker ETH với các sidechain, oracle, bridge và các giao thức phần mềm trung gian (middleware protocol) khác – các bên có thể hưởng lợi từ bảo mật bổ sung (additional security).
- Re-stake một hoặc hai phần trăm ETH đã stake sẽ vượt quá bảo mật hiện tại của hầu hết các giao thức phần mềm trung gian.
- ETH được re-stake sẽ được thêm vào sum-of-security, trong đó ETH được re-stake bổ sung bảo mật hiện tại bằng cách stake native token của giao thức phần mềm trung gian.
Việc stake tạo nên một thành phần cơ bản của cơ sở hạ tầng blockchain. Ở cấp độ mạng, stake khuyến khích người dùng cung cấp bảo mật cho các hệ thống Proof-of-Stake (PoS). Ở cấp độ ứng dụng, stake giành quyền quản trị và kiếm phí hay phần thưởng lạm phát. Trong cả hai cấp độ đều là những khía cạnh chức năng quan trọng hàng ngày của hệ sinh thái.
Sau liquid staking và superfluid staking là một mô hình stake mới: restaking. Restake hoạt động bằng cách để các token đã stake hiện tại với các điều kiện cắt giảm bổ sung để đảm bảo các dịch vụ phần mềm trung gian khác nằm giữa lớp cơ sở (base layer) như mạng dữ liệu có sẵn, cầu nối, sidechain và các thành phần hoặc ứng dụng mô-đun khác.
Nếu được triển khai thành công, restake có thể tổng hợp bảo mật trên lớp cơ sở và phần mềm trung gian. Nó cũng có thể nâng cao khả năng chống kiểm duyệt của rollup, kế thừa bảo mật của lớp cơ sở đồng thời đạt được quy mô thông qua số lượng trình rollup.
EigenLayer, hiện đang được xây dựng bởi Layr Labs, đang đi tiên phong trong cơ chế stake mới này. Giao thức có ba chiến lược re-stake để người tham gia nghĩ về các dịch vụ trình xác thực phi tập trung.
EigenLayer là gì?
EigenLayer đảm bảo về mặt kinh tế cho các giao thức bằng ETH được sử dụng trong hệ sinh thái Ethereum. Các giao thức này đang stake token ETH vì giao thức sử dụng token ETH làm tài sản thế chấp để đồng thời hỗ trợ nhiều thành phần của blockchain stack. Ví dụ: stake ETH trên mạng Ethereum và có thể chọn re-stake lại ETH đó làm bảo mật bổ sung cho một oracle hoặc một sidechain.
Eigenlayer cũng cho phép người dùng re-stake các phái sinh (derivatives) của pool thanh khoản ETH (LP), gồm các token LP có ETH hay các cổ phần thanh khoản tương đương là stETH. Các lựa chọn này cho những người re-stake nhiều cơ hội tạo ra lợi nhuận hơn tương xứng với rủi ro gặp phải, lựa chọn có thể dành riêng cho từng người re-stake.
Việc re-stake ETH được tạo điều kiện thuận lợi thông qua một trong hai cách: re-stake token gốc hoặc re-stake thông qua token LP bị khóa. Cách 1 (trong hình) cho thấy token ETH được đặt trực tiếp với Ethereum gốc trong hợp đồng thông minh sau Merge. Người re-stake được ánh xạ 1-1 giữa hợp đồng và EigenLayer.
Nếu bất kỳ hành vi trục lợi nào xảy ra thì người re-stake sẽ phải chịu phạt vì họ sẽ không thể rút khỏi hợp đồng stake khi thực hiện rút tiền.
Các tùy chọn 2 và 3 khiến người re-stake phải chịu nguy hiểm kép khác vì cả hai tùy chọn đều dựa vào ưu đãi kinh tế để chặn các hành vi xấu. Hai tùy chọn này lock token của LP trong EigenLayer.
Nếu nhà cung cấp phần mềm trung gian tương ứng bị tăng mức độ phạt (slashing penalty), EigenLayer có thể chọn chuyển chúng cho bên “bị hại”. Lưu ý rằng ở tùy chọn 2 người restake sẽ lock token LP mà ETH hỗ trợ chứ không phải token LP được stETH hỗ trợ, đây là tùy chọn duy nhất không yêu cầu ETH tương tác với hợp đồng thông minh ETH sau Merge.
Bất kể người dùng chọn cách restake ETH như thế nào, hiệu ứng bậc nhất là rất đơn giản. Validator đóng góp vào nhiều cấp độ của blockchain stack và có được lợi ích là lợi nhuận cao hơn. Các giao thức thúc đẩy để tăng an ninh kinh tế thông qua vốn tái chế (recycled capital) đang có nguy cơ bị đe dọa.
Giá trị tổng thể hiện tại của ETH đã stake rất quy mô. Chỉ 1% ETH restake sẽ an ninh kinh tế hơn hầu hết các L1 hoặc các layer có sẵn dữ liệu.Hợp đồng ký gửi Beacon Chain của Ethereum có 13,2 triệu ETH được stake qua 412.000 trình xác thực. Nếu chỉ một phần các trình xác thực restake với dữ liệu mạng sẵn có của chuỗi hoặc giao thức phần mềm trung gian khác, thì các giao thức sẽ được hưởng lợi ích rất nhiều.
Các trình xác thực restake ETH không loại trừ lẫn nhau với các trình xác thực riêng của phần mềm trung gian. ETH được restake bổ sung token gốc dưới dạng pool bảo mật, tăng cường mức bảo mật cho giao thức phần mềm trung gian. Trong pool thiết lập bảo mật, EigenLayer yêu cầu hơn 50% staker của cả hai token chấp thuận một khối hợp lệ.
Trong ví dụ dưới đây, một tác nhân độc hại sẽ cần phải làm hỏng 1,15 tỷ USD MATIC và 0,85 tỷ USD ETH được restake trên EigenLayer để tạo thành một khối không hợp lệ.
Pool bảo mật thậm chí không yêu cầu cả hai bên staker phải có kích thước tương tự nhau. Việc thay thế Polygon PoS Chain bằng một giải pháp thay thế nhỏ hơn và cùng một pool bảo mật chung cũng được chấp nhận.
Pool bảo mật sẽ thêm giá trị trong trường hợp “vòng xoắn bảo mật tử thần” của giao thức. Hãy tưởng tượng một giao thức được chứng khoán hóa bởi một token: nếu giá token giảm, tính bảo mật tổng thể của giao thức sẽ bị ảnh hưởng. Sau đó, mọi người có thể chọn rút và/hoặc bán token, làm giảm áp lực an ninh kinh tế.
Hình thức này có vẻ khác với stake token kép: trong trường hợp xấu nhất, một giao thức sẽ tiếp tục được bảo mật bởi ETH restake, bất kể giá của token gốc là bao nhiêu. Cơ chế này có thể là sự khác biệt giữa việc việc để giao thức chết hẳn hoặc tạo cơ hội thứ hai.
Lợi ích khác của việc restake
Cơ chế restake sẽ tính toán tổng các phần, tăng cường bảo mật trên tất cả chức năng mà phần mềm trung gian tham gia. Cuối cùng thì một hệ sinh thái chỉ mạnh bằng mắt xích yếu nhất của nó. Vậy sẽ có thêm các lợi ích nào?
Khi các giao thức phần mềm trung gian chọn tham gia restake trong EigenLayer, họ thuê ngoài khi có nhu cầu tổ chức trình xác thực ban đầu. Trình xác thực thử nghiệm (Bootstrapping validator) là một trong những thách thức lớn nhất đối với các giao thức mới vì mất thời gian và nguồn lực để xây dựng cộng đồng.
Chọn tham gia vào thị trường trình xác thực của EigenLayer sẽ giúp giảm bớt những lo lắng này. Bằng cách củng cố bảo mật, các giao thức có thể chuyển hướng trọng tâm đến các tính năng cốt lõi và trải nghiệm người dùng.
Người restake cũng được hưởng lợi ích. Đầu tiên, có thành phần mang lại nhiều lợi nhuận. Ở cấp độ cốt lõi, restake là một hệ thống lựa chọn tham gia cho những người stake muốn tối đa hóa lợi nhuận với chi phí rủi ro bổ sung. Lợi nhuận bổ sung được tạo ra dựa trên lợi nhuận kiếm được từ việc stake token gốc, token LP hoặc token được LP bao bọc (wrapped LP token).
Những người restake cũng có thể được hưởng lợi từ nhiều mục đích restake khác nhau. Những người restake ETH có thể đóng vai trò là một phần cơ sở hạ tầng quan trọng. Họ có thể nâng cao tính bảo mật của phần mềm trung gian, chẳng hạn như sidechain và oracle. Họ cũng có thể restake ETH với mục đích là trình rollup hoặc người cung cấp zero-knowledge, làm giảm sự phụ thuộc vào những trình đóng góp rollup hiện tại và làm các giải pháp mở rộng sống động hơn.
Trên thực tế, danh sách các khả năng được restake hỗ trợ chỉ bị ràng buộc bởi các dịch vụ được cung cấp bởi phần mềm trung gian.
Mối quan tâm với restake
Khi phần mềm trung gian cho phép restake, nó sẽ được tăng cường bảo mật. Nhưng quyết định tham gia vào pool bảo mật sẽ đi kèm với một loạt các điều đánh đổi khác.
Sự đánh đổi lớn nhất là giảm thiểu đi token gốc. Từ góc độ giao thức, việc tham gia restake tốt nhất khiến quyền sở hữu token kém hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư. Tệ nhất là restake lại phá đi đề xuất giá trị về việc cần phải có một token chung.
Có thể có một thành phần quản trị yêu cầu phân phối token. Nhưng bản thân quản trị không hấp dẫn với các nhà đầu tư. Do đó, mặc dù có lợi ích từ việc chống lại “vòng xoáy bảo mật tử thần”, thì restake vẫn trực tiếp thách thức giá trị mà phần mềm trung gian và các giao thức cấp ứng dụng có thể thu được. Khi các nhóm giao thức phải quyết định xem việc restake có phù hợp với nhu cầu của họ hay không, họ phải đánh giá rủi ro phụ thuộc.
Mối quan tâm của cộng đồng có thể là mối quan tâm tương tự về một nhà tiên phong stake khác; Lido Finance chiếm một phần ba tổng số vốn stake sau Merge ETH – mức độ tập trung khá cao cho một giao thức phi tập trung.
Nếu EigenLayer mở rộng quy mô như một nền tảng để restake, có một tỷ lệ phần trăm bảo mật đáng kể cũng có thể được tạo điều kiện thông qua thị trường này. Nếu EigenLayer gặp trục trặc, các giao thức phần mềm trung gian có thể thấy các chức năng của trình xác thực giảm đi đáng kể – đặc biệt là các giao thức thử nghiệm dựa nhiều vào EigenLayer để bảo mật.
Câu hỏi lớn ở đây là giả thuyết lại hay sử dụng lại một nội dung cho nhiều use case. Các giao thức phải phân biệt điều gì tạo nên một lượng giả thuyết lành mạnh trong điều kiện rủi ro hệ thống có thể phát sinh.
Vì lý do này, các giao thức phải cảnh giác trong việc phụ thuộc quá nhiều vào một nền tảng restake. Khía cạnh tập trung hóa có thể là cơ hội để các đối thủ cạnh tranh sử dụng để chiếm thị phần trong sản phẩm mới này, giống như các dịch vụ stake thanh khoản khác như Rocket Pool thách thức với Lido.
Các giả định của Restake
Việc stake đem đến một giả định chính là những trình xác thực sẵn sàng để các token gặp nguy hiểm gấp đôi. Như đã thấy từ đợt khai thác Nomad Bridge gần đây, ngay cả mã code kiểu cơ bản nhất cũng dễ bị lỗi. Các hợp đồng thông minh có thể được kiểm toán, được viết bởi các nhóm giỏi nhất, được tài trợ bởi các công ty đầu tư mạo hiểm uy tín nhất – nhưng vẫn thất bại.
Trong khi các nhà đầu tư bán lẻ có thể chớp lấy cơ hội để tăng lợi suất, các nhà đầu tư lâu năm hơn có thể còn do dự. Nhiệm vụ đầu tiên của vốn tổ chức là bảo vệ tài sản. Những tổ chức này cần thời gian để xác thực ý tưởng trên thực tế trước khi tham gia vào.
Restake có một sự tương đồng khác với Lido. Khi Lido ra mắt lần đầu, những người tham gia đã do dự về liquid staking. Sự quan tâm tập trung vào việc sử dụng quá nhiều đòn bẩy cũng như tính tập trung của giao thức.
Cả hai mối quan tâm này vẫn còn, nhưng ngày nay Lido đã có các đồng nghiệp và toàn bộ ngành công nghiệp dành riêng cho liquid staking. Kịch bản tương tự có thể xảy ra với restake. Nếu phù hợp với thị trường sản phẩm, EigenLayer sẵn sàng nắm bắt một phần thị trường đáng kể này.
EigenLayer dường như đã chuẩn bị sẵn sàng cho thời điểm này. Hiện tại, giao thức đang tham gia vào việc xây dựng quan hệ đối tác giữa các nhà cung cấp, giao thức staking và các bên xây dựng cơ sở hạ tầng khác trong hệ sinh thái Ethereum.
Theo thời gian, các quan hệ đối tác phù hợp có thể là cầu nối tốt cho việc xây dựng tổ chức – nhưng ngày nay, việc hợp tác với các pool trình xác thực lớn đảm bảo EigenLayer có thể khởi chạy với các trình xác thực vững chắc. Từ đó, khả năng đạt được sức hút đủ lớn sẽ giúp EigenLayer quyết định phần còn lại.
Bài viết được Hồng Nhung biên tập từ “EigenLayer: To Stake and Re-Stake Again” của tác giả Jerry Sun; với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
