Bài viết được thành viên Huyền Trang thuộc FXCE Crypto biên tập từ “ Helium: Exponential Coverage” của Sami Kassab với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
Helium là một mạng viễn thông phi tập trung sử dụng công nghệ Long Range Wireless Area Network hay LoRaWAN (mạng không dây tầm xa) để kết nối các thiết bị Internet of Things (IoT) với internet. Còn được gọi là The People’s Network, Helium đã đạt được cột mốc quan trọng với hơn 150.000 điểm phát sóng (hotspot) được triển khai trên toàn cầu chỉ trong hơn hai năm. Điều này đánh dấu nó là mạng không dây liền kề (contiguous wireless network) lớn nhất do những người tham gia sở hữu mà không phải là một công ty cụ thể nào.
Mục tiêu ban đầu của Helium Inc. là xây dựng một mạng không dây khổng lồ, hỗ trợ một thế giới được bao phủ bởi hàng triệu cảm biến trong các thiết bị có công suất thấp, băng thông thấp, và chi phí thấp để kết nối với Internet. Ý tưởng này vấp phải một vấn đề mà ngành viễn thông trong quá khứ gần như không thể thực hiện được, đó là việc triển khai cần lượng vốn lớn để đầu tư xây dựng mạng lưới và sự phức tạp trong việc xây dựng và duy trì cơ sở hạ tầng. Nhiều công ty khởi nghiệp đã cố gắng đạt được sự thành công của Helium, nhưng không phải công ty nào cũng làm được do phần lớn các mạng chỉ có phạm vi phủ sóng hạn chế, không có các ưu đãi cho người tham gia, các mạng khác nhau gây cản trở lẫn nhau. Và chúng không thực sự công khai cũng như không cần cấp phép (permissionless).
Cơ Chế Khuyến Khích Mã Hóa
Helium là hệ thống khuyến khích mã hóa hay tokenomics được tạo ra bởi blockchain của nó. Nó cho phép những người tham gia dễ dàng điều phối hoạt động kinh tế cần thiết để xây dựng một mạng lưới toàn cầu đồng thời cho phép những người tham gia trực tiếp hưởng lợi từ sự thành công của nó. Các điểm phát sóng không chỉ cung cấp vùng phủ sóng không dây mà còn hoạt động như một nút mạng (network node) và là một công cụ khai thác (miner) Network Token của Helium hay HNT. Muốn sử dụng mạng Helium để truyền dữ liệu khách hàng sẽ phải sử dụng token gốc thứ hai của mạng được gọi là Data Credit (DC), nó được giữ cố định ở mức giá 0.0001 USD cho mỗi 1 byte dữ liệu. Sau khi khách hàng nhận được DCs, lượng HNT tương ứng với giá trị DCs đó sẽ bị burn, điều này làm giảm lượng HNT lưu thông trên thị trường. Do đó làm cho giá trị của các HNT hiện có tăng lên và cung cấp nhiều động lực hơn để mở rộng các điểm phát sóng cho mạng.
Do đó Helium Inc. không cần phải bán mạng lưới cho bất kỳ ai. Người tham gia được hưởng lợi trực tiếp từ sự tăng giá của HNT khi mạng lưới phát triển, và những người nhận thấy giá trị của mạng được khuyến khích tham gia và mở rộng quy mô bằng cách triển khai các điểm phát sóng.
Nhân Khẩu Học Mạng Lưới (Network Demographics)
Mạng Helium sẽ cần phải có phạm vi phủ sóng phổ cập khắp nơi trên toàn thế giới để có thể thành công, vì vậy việc tăng số lượng điểm phát sóng trong mạng là ưu tiên hàng đầu. Cơ chế khuyến khích của dự án đang hoạt động tốt, điều này có thể được nhận thấy thông qua sự tăng trưởng lớn về số lượng điểm phát sóng trực tuyến mỗi tháng.
Tính đến tháng 1 năm 2021, khoảng 136.860 điểm phát sóng đã hoạt động trực tuyến, chiếm 90% mạng hiện tại. Đề xuất cải tiến HIP-19 của Helium đã được cộng đồng phê duyệt vào tháng 12 năm 2020, cho phép các nhà sản xuất bên thứ ba bắt đầu sản xuất và bán phần cứng của các điểm phát sóng. Điều này mở nút thắt trong sản xuất các điểm phát sóng, nguyên nhân ban đầu là do việc Helium Inc. là nhà sản xuất duy nhất. Covid-19 làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu cũng ảnh hưởng đến việc sản xuất các điểm phát sóng, nhưng những vấn đề đó dường như không đáng kể so với sự gia tăng mạnh mẽ của các điểm phát sóng được thêm vào mạng trong vòng sáu tháng qua.
Hiện tại, các điểm phát sóng Helium đã được triển khai tại 119 quốc gia trên toàn thế giới. Trong đó, 25 quốc gia trên thế giới chiếm khoảng 96% mạng lưới. Mặc dù Mỹ hiện có tỷ lệ điểm phát sóng lớn nhất vào khoảng 54%, nhưng Helium không chỉ là một hiện tượng cục bộ. Các điểm phát sóng còn lại đã xuất hiện trên khắp Bắc Mỹ, Châu Âu và Châu Á.
Tìm hiểu sâu hơn về dữ liệu mạng ta có thể thấy các điểm phát sóng Helium có mặt ở mọi tiểu bang và hầu hết các thành phố lớn của Mỹ. Sự phát triển của mạng lưới tương quan với dân số của bang – dân số càng lớn thì càng cần nhiều điểm phát sóng. Đây là một dấu hiệu cho thấy sự phát triển mạng lưới một cách tích cực, phân phối tự nhiên đến các bang có diện tích lớn hơn để phủ sóng.
Cùng với sự tăng lên của các điểm phát sóng, việc sử dụng DC cũng đang có xu hướng tương tự. Đã có sự gia tăng nhanh chóng trong việc sử dụng DCs hàng tháng, điều này thể hiện sự tăng trưởng trong việc truyền dữ liệu trên mạng.
Khi phạm vi phủ sóng của mạng phát triển, sự quan tâm đến Helium cũng tăng theo. Sự gia tăng đột ngột trong việc sử dụng DC tương quan với sự gia tăng các điểm phát sóng cho thấy một mạng lưới lớn hơn sẽ thu hút nhiều nhà phát triển và nhà xây dựng sản phẩm triển khai trên Helium hơn. Trong vài tháng qua, đã có rất nhiều thông báo về việc các công ty quyết định xây dựng hoặc chuyển đổi sản phẩm sang mạng Helium. Một vài ví dụ về các công ty sử dụng Helium bao gồm:
- Lark Alert: Hợp tác để giải quyết các vấn đề về chuỗi cung ứng chăn nuôi bằng cách cho phép khách hàng quan sát, theo dõi, dự đoán và hiển thị bất kỳ thông tin nào từ nhiệt độ tủ lạnh đến vị trí gia súc
- AIRICA: Theo dõi chất lượng không khí trong các tòa nhà văn phòng, phương tiện giao thông công cộng, trường học, nhà hàng và đưa ra các khuyến nghị liên quan đến sức khỏe phòng (room health) và việc sử dụng không gian
- Invoxia: Theo dõi ô tô, xe máy, người và các vật có giá trị khác
Các Cập Nhật Hệ Sinh Thái Helium
Blockchain Halving
Vào ngày 1 tháng 8 năm 2021, Helium đã lần đầu tiên giảm một nửa (halving) số phần thưởng của các miner, điều này làm giảm việc phát hành HNT từ 60 triệu xuống còn 30 triệu mỗi năm. Lịch trình halving của HNT theo chu kỳ hai năm, do đó khi kết hợp với nguồn cung tối đa 223 triệu token thì HNT mới sẽ tiếp tục được khai thác (mint) cho đến năm 2069. Sau khi đạt được nguồn cung tối đa, cơ chế đồng thuận cân bằng Burn and Mint (BME) sẽ tiếp quản việc tạo ra HNT, dẫn đến việc tiếp tục khuyến khích các nhà cung cấp điểm phát sóng.
Các Node Xác Thực – Validators Nodes
Với sự chấp thuận của HIP-25, cộng đồng Helium đã bổ sung cơ chế đồng thuận Proof of Stake cho phép người dùng làm chủ một node xác thực. Bằng cách di chuyển công việc đồng thuận, bao gồm xác minh các giao dịch và thêm các khối mới vào blockchain từ các điểm phát sóng đến các node xác thực, mạng được hưởng lợi từ việc tăng độ tin cậy, bảo mật và khả năng mở rộng. Sự bổ sung này cho mạng là một trong những cải tiến lớn nhất đối với blockchain kể từ khi ra đời.
Vào giữa tháng 6, việc staking xác thực (validator staking) đã hoạt động trên mạng cho phép bất kỳ người dùng nào cũng có thể làm chủ một node xác thực bằng cách staking 10.000 HNT và đổi lại họ sẽ được thưởng HNT cho việc xác thực của mình. Khi ustaking HNT, khoảng thời gian hồi (cooldown period) trong năm tháng sẽ được áp dụng đối với các HNT này, khi đó các token trở nên kém thanh khoản và không thu được bất kỳ lợi nhuận nào. Tính đến ngày 2 tháng 9 năm 2021, có 2.626 trình xác thực staked trên mạng thu được Annual Percentage Rate hay APR (lãi suất phần trăm hàng năm) ước tính là 7.3%. Tổng cộng những trình xác thực đang thu về 26.3 triệu HNT, chiếm 28% nguồn cung hiện tại. 1 phần 4 nguồn cung locked up trong dài hạn thể hiện niềm tin của nhà đầu tư vào Helium và dẫn đến tình trạng tạm thời không có tính thanh khoản, ngăn không cho HNT bị bán ra thị trường một cách đột ngột.
Kết Luận
Sự phát triển của mạng Helium có thể do cơ chế khuyến khích mã hóa đã tạo ra một cộng đồng cống hiến để mở rộng mạng và phát triển một loạt các giải pháp phần cứng và phần mềm để mở rộng quy mô hệ sinh thái. Tokenomics đã tạo ra một chu kỳ linh hoạt dẫn đến hàng nghìn điểm phát sóng xuất hiện trên mạng mỗi ngày.
Kết hợp với việc ngày càng có nhiều sản phẩm được triển khai trên Helium và việc triển khai các node xác thực, tương lai của mạng Helium có vẻ tươi sáng. Helium đã trở thành mạng LoRaWAN lớn nhất và phát triển nhanh nhất thế giới chỉ trong hơn hai năm. Với tốc độ này, cột mốc tiếp theo là đạt một triệu điểm phát sóng có thể không còn xa nữa.
Tham gia thảo luận về Cryptocurrency tại nhóm FXCE Crypto.
