Blockchain cho phép một thế hệ ứng dụng mới về tài chính. DeFi, NFTs và GameFi đang thu hút sự quan tâm trong hệ sinh thái web3 non trẻ.
Ngoài các dịch vụ và ứng dụng, blockchain còn cung cấp cho các cá nhân và nhóm khả năng thiết kế lại, xây dựng và vận hành loại hình tổ chức mới: Các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO). Các DAO đang dần được công chúng Mỹ quan tâm – ví dụ ConstitutionDAO – nỗ lực tập thể của Internet để mua Hiến pháp Hoa Kỳ vào tháng 11.
Khi kết hợp DAO với các tập đoàn, một trong những điểm khác biệt nổi bật là thiếu đi sự tập trung (centralized), quyền ra quyết định có thẩm quyền (authoritative decision-making). Thực tế, DAO thường được điều hành bởi core team và báo cáo trực tiếp cho cộng đồng, những người nắm giữ quyền quản trị được hỗ trợ thông qua các blockchain token.
Mục tiêu của các DAO là phân quyền trên toàn cộng đồng để khuyến khích sự tham gia và liên kết tài chính với thành công lâu dài của các DAO.
DAO được tạo ra với nhiều mục đích. Một số trong số đó là ConstitutionDAO, được hình thành khi mọi người muốn mua thứ gì đó; số khác bắt đầu và hoạt động như một doanh nghiệp.
Nhưng một số DAO gần đây có cùng mục tiêu với VitaDAO – tổ chức được thành lập với sứ mệnh tài trợ cho những tiến bộ trong nghiên cứu tuổi thọ. Để hiểu điều gì làm nên sự độc đáo của VitaDAO, chúng ta hãy tìm hiểu về một chủ đề nhức nhối: Nghiên cứu Dược phẩm (Pharmaceutical research).
Các rào cản và chướng ngại của nghiên cứu
Con đường nghiên cứu tuổi thọ ngày nay là một quá trình phức tạp, lâu dài và gian khổ. Các tổ chức nghiên cứu, học giả, các nhà khoa học độc lập cần phải có mối liên hệ hay sự liên kết chính trị phù hợp để có được các khoản tài trợ cho nghiên cứu mới. Điều này có một số rào cản:
- Sự lệch lạc về kinh tế (Economic misalignment): Các tập đoàn trong ngành dược phẩm theo đuổi các sản phẩm tối đa hóa lợi nhuận (profit-maximizing products) với chi phí cho những nỗ lực đầy hứa hẹn đem đến những khám phá sáng tạo hơn
- Thực thi quyền sở hữu trí tuệ (Intellectual property enforcement): Nghiên cứu được tài trợ bởi tập đoàn hay các tổ chức tư nhân thường bị che dấu dưới dạng tài sản doanh nghiệp, do đó hạn chế cơ hội cho các khám phá và hợp tác.
Người ta có thể dùng sự phát triển phần mềm để so sánh với nghiên cứu dược phẩm. Sự tăng lên của phần mềm mã nguồn mở (open-source software), nơi các nhà phát triển chia sẻ tái sử dụng mã (reusable code) với nhau, đã dẫn đến sự bùng nổ của các sản phẩm, công ty và dịch vụ mới.
Ngược lại, các công ty dược chọn độc quyền dữ liệu nghiên cứu (monopolize research data) và sở hữu trí tuệ (intellectual property – IP) sẽ rất hạn chế với cộng đồng khoa học hoặc thậm chí cả xã hội loài người nói chung.
VitaDAO là gì?
Đây chính là điểm mà VitaDAO có thể tham gia vào. VitaDAO là một tập thể nghiên cứu tuổi thọ đang nỗ lực để đạt được những nghiên cứu mang tính cộng đồng và mở rộng hơn. Bằng cách sử dụng chuỗi khối Ethereum, VitaDAO có một bộ công cụ (toolkit) mở rộng để tận dụng tài sản trí tuệ và thưởng trực tiếp cho cộng đồng từ tài sản thuộc sở hữu của DAO.
VitaDAO với mục đích thách thức hiện trạng của ngành công nghiệp tuổi thọ (longevity industry) bằng cách cấp quyền quản trị cho những người hold token tham gia trong cộng đồng. DAO và các đối tác đang tài trợ cho các dự án nghiên cứu về tuổi thọ và thị trường nghiên cứu trị liệu (therapeutics research market) bằng các quỹ này.
Với giá trị ước tính hơn 62 tỷ USD vào năm 2021 và mức tăng trưởng dự kiến đáng kể trong 5 năm tới – được thúc đẩy bởi dân số già ở các nước có nền kinh tế tiên tiến – ngành công nghiệp này là một ví dụ điển hình nơi DAO có thể tăng giá trị với định hướng dài hạn duy nhất.
Vào tháng 6 năm 2021, VitaDAO đã triển khai Gnosis Auction với token VITA. Trong lần ra mắt, họ đã gây quỹ từ nhiều nguồn khác nhau, gồm công chúng, core team và các tổ chức nghiên cứu để xây dựng kho quỹ giao thức. Đổi lại, những người tham gia đấu giá nhận được token VITA, một token cho phép các holder biểu quyết và quản trị.
Từ khi gây quỹ, VitaDAO đã tích cực giới thiệu các thành viên trong nhóm cũng như dữ liệu nghiên cứu và tài sản trí tuệ hiện có vào hệ sinh thái của DAO.
Ví dụ: core team hiện được thành lập với một số nhóm làm việc nghiên cứu, như Đại học Copenhagen, họ là những người đang đóng góp nghiên cứu, chuyên môn hoạt động và bảo vệ pháp lý cho nguồn tài sản của VitaDAO. Khi chia sẻ dữ liệu và nghiên cứu của họ với VitaDAO, các nhà khoa học dân chủ hóa nghiên cứu mảng tuổi thọ và trị liệu cho những người khác trong tập thể.
Các nhà nghiên cứu và nhóm làm việc đã đóng góp dữ liệu hay kiến thức chuyên môn cho VitaDAO được thưởng bằng token VITA, từ đó cho họ thêm khả năng quản lý với IP của DAO và phần thưởng khi tiếp tục tham gia.
Một câu hỏi cho bất kỳ nhà đầu tư nào là làm thế nào VitaDAO có thể thực hiện điều này mà không mất quyền truy cập vào tài sản trí tuệ của họ, đặc biệt là với tính minh bạch của các DAO.
Hãy yên tâm vì VitaDAO không phân phối IP miễn phí. Bất kỳ IP được cấp bằng sáng chế mà DAO sở hữu đều phân đoạn hiệu quả trên blockchain dưới dạng các NFT. Các NFT này sau đó được quản lý bởi chủ sở hữu token quản trị VITA và được tận dụng như doanh thu để duy trì nghiên cứu VitaDAO tiếp theo.
Doanh thu tiềm năng sẽ đến từ hai nguồn: Cấp phép IP cho các công ty nhà nước hay tư nhân sản xuất sản phẩm của riêng họ, bán bộ dữ liệu và nghiên cứu về DEX như Open Market. Nguồn thứ hai khá thú vị vì nó đại diện cho một tùy chọn phi tập trung cho phép VitaDAO bán các phần nghiên cứu được phân đoạn trong khi vẫn bảo vệ quyền riêng tư của dữ liệu.
Về lâu dài, VitaDAO hướng đến sở hữu nhiều sản phẩm và đóng góp nghiên cứu, đặc biệt là những đóng góp đem lại lợi ích cho nhân loại. Team đang nhắm mục tiêu đến các ý tưởng có thể bị BigPharma và giới học thuật bỏ qua, có thể là lý do chính trị, kinh tế, v.v.
Hoạt động của VitaDAO đều trên Ethereum – gồm token VITA, IP VitaDAO được mã hóa và các quyết định quản trị của DAO. Hoạt động của DAO là minh bạch với tất cả các thành viên cộng đồng (những người muốn xác minh đóng góp và xem hoạt động diễn ra trong hệ sinh thái VitaDAO).
Tính cởi mở này cùng với sứ mệnh của VitaDAO nhằm dân chủ hóa tuổi thọ và nghiên cứu trị liệu bằng cách làm cho mọi thứ trở nên minh bạch và dễ tiếp cận hơn cho tất cả mọi người.
Đánh giá VitaDAO
Với các nhà đầu tư crypto, việc mua token VITA giống như đầu tư vào cộng đồng VitaDAO, quản trị dữ liệu IP của DAO và hướng tầm nhìn về một mô hình tài trợ nghiên cứu minh bạch hơn. Với những người làm việc trong không gian trị liệu, thực hiện nghiên cứu hoặc với chuyên môn tư vấn khác, VitaDAO khuyến khích mọi người đăng ký và bắt đầu đóng góp.
Sự phát triển của cộng đồng nghiên cứu này sẽ chỉ giúp VitaDAO tận dụng danh mục đầu tư và tài sản ngày càng tăng trên thị trường cạnh tranh cho các thỏa thuận cấp phép và bán dữ liệu.
Mặc dù còn quá sớm để xem VitaDAO có thành công hay không, nhưng VitaDAO hiện là một DAO hàng đầu trong khoa học phi tập trung (DeSci). Nếu VitaDAO thực hiện sứ mệnh của mình, thành công đó hy vọng sẽ khuyến khích các nhóm nghiên cứu và công ty khác suy nghĩ lại về cách họ gây quỹ, thưởng và chia sẻ giá trị theo cách dân chủ hóa và dễ tiếp cận hơn với những người đóng góp nghiên cứu và các thành viên hỗ trợ.
Bài viết được Hồng Nhung biên tập từ “Long Live VitaDAO” bởi Ryan Malden; với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
—————————————————
👉 Theo dõi FXCE Ventures
Group Chat | Research Hub | FXCE Spotlight | Tổng hợp airdrop | FXCE Pool Coin
