Nội dung chính
- World Asset eXchange (WAX) là một blockchain được xây dựng có mục đích để giao dịch tài sản kỹ thuật số.
- WAX Blockchain chuyên về giao dịch NFT và các ứng dụng GameFi, dẫn đầu ngành về lượng người dùng hoạt động hàng ngày (daily active user) và số lượng giao dịch.
- Thông qua việc sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake ủy quyền, WAX có thể cung cấp thông lượng và bảo mật cao trong khi duy trì carbon footprint ở mức thấp.
- WAX là blockchain đầu tiên được chứng nhận là carbon trung tính thông qua token hóa hàng tiêu dùng vật lý trên thị trường NFT của mình.
Một trong những lập luận chính chống lại việc chấp nhận crypto là tác động tiêu cực của crypto đối với môi trường. Những tuyên bố này thường là vô căn cứ, và crypto thực sự tiêu thụ ít năng lượng hơn hầu hết các ngành công nghiệp khác. Trên thực tế, hầu hết các mạng đều có lượng carbon footprint nhỏ hơn số ít các hộ gia đình Mỹ.
Được cho là mạng hoạt động tích cực nhất trong crypto xét về cơ sở người dùng và giao dịch hàng ngày, World Asset eXchange (WAX) có chứng nhận là carbon neutral. Giao thức ưu tiên giảm thiểu lượng khí thải carbon thông qua xây dựng smart contract hiệu quả và cơ chế đồng thuận chuyên biệt. Lượng carbon footprint nhỏ của WAX được bù đắp bằng cách tạo điều kiện cho hàng triệu lượt bán hàng tiêu dùng trên thị trường NFT.
WAX là gì?
Được thành lập vào năm 2017, WAX chain là một blockchain được xây dựng có mục đích để giao dịch tài sản kỹ thuật số. Các creator đã tìm cách xây dựng một blockchain có thể mở rộng cho người dùng cuối thông thường.
Giao thức đặt trọng tâm tầm quan trọng vào sự tiện lợi của người dùng bằng cách tích hợp fiat onboarding và một UX tổng thể quen thuộc với trải nghiệm của video game. Giao thức cố gắng thu hút hàng triệu người dùng với hàng nghìn ứng dụng, trong khi vẫn duy trì các giao dịch gần như miễn phí.
WAX blockchain sử dụng phiên bản sửa đổi của cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake (PoS), được gọi là delegated Proof-of-Stake (DPoS). Người dùng stake token gốc để bỏ một số lượng phiếu bầu tương ứng cho các đại biểu hoặc WAX Guild, hoạt động như trình xác thực cho các block mới. Sau khi một đại biểu xác thực block, sau đó sẽ được xác nhận bởi các đại biểu còn lại.
Với tổng số 21 đại biểu, WAX là phiên bản có tính tập trung cao hơn so với các hệ thống PoS điển hình và được cho là dễ bị tấn công 51% hơn (người dùng độc hại giành quyền kiểm soát phần lớn khả năng khai thác của blockchain). Tuy nhiên, khi người dùng bỏ phiếu một cách dân chủ dựa trên uy tín của họ, rất khó để một đại biểu có ý định xấu có thể tồn tại lâu dài.
Với số lượng đại biểu nhỏ hơn, WAX có thể tăng thông lượng lên gần 8,000 TPS. Smart contract platform được thiết kế để tối ưu hóa quá trình chuyển đổi thương mại điện tử và khuyến khích sự tham gia từ tất cả đối tượng người dùng. Nhờ kế hoạch giao dịch nhanh, rẻ và tiết kiệm năng lượng, team WAX đã nhắm đến lĩnh vực NFT và GameFi.
NFT Marketplace trên WAX Blockchain
WAX Blockchain là dự án toàn cầu thứ ba dành cho những người sáng tạo, William Quigley và Jonathan Yantis, hai người trước đây đã xây dựng OPSkins marketplace. Họ tin rằng hầu hết các smart contract platform đều thất bại trong việc quản lý NFT, đặc biệt là khi nói đến khả năng mở rộng.
Team WAX đã ưu tiên xây dựng giao diện thuận tiện nhất cho người dùng cuối, nghĩa là bắt chước giao diện game Web2 hiện tại. Giao thức phát triển một tiêu chuẩn NFT phù hợp với các trường hợp sử dụng trong tương lai (bao gồm AR và VR) và một ví tương tự như UX hiện tại để chơi game với fiat onboarding.
Atomic Hub là thị trường NFT phổ biến nhất được xây dựng trên WAX blockchain. Giao thức đã lưu trữ hơn 104,000 bộ sưu tập NFT, từ các sưu tầm đến các play-to-earn token.
Kể từ sự xuất hiện của các nền tảng hàng đầu trên Ethereum và Solana, Atomic Hub đã mất vị trí dẫn đầu về lượng người dùng hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, trong năm qua, giao thức đã duy trì lượng người dùng trung bình ổn định hàng ngày với khoảng 20,000 tài khoản.
WAX không thu phí gas từ khách hàng. Tất cả giao dịch ngang hàng đều miễn phí. Do đó, người dùng cuối không bị áp lực tài chính khi họ giao dịch NFT trên WAX, dẫn đến số lượng giao dịch hàng ngày cao.
Trong vài tháng qua, các dự án NFT trên Magic Eden ngày càng trở nên phổ biến, dẫn đến số lượng giao dịch hàng ngày cao hơn trên thị trường và áp đặt sự thống trị của Atomic Hub trong lĩnh vực. Các giao dịch trên Solana thường là một vài cent, mang lại sự đồng đều hơn so với WAX.
Theo DappRadar, giá trị giao dịch trung bình trên Atomic Hub là khoảng 18 USD so với 275 USD trên Magic Eden và lên đến 1,700 USD trên OpenSea. Với phí gas không đáng kể và giá token thấp, Atomic Hub tiếp tục không lưu trữ được giá trị tương tự như các đối thủ cạnh tranh trên các chain khác.
Các dự án NFT trên Ethereum như BAYC và CryptoPunks đã trở thành tiêu chuẩn vàng cho việc sưu tập NFT. 2 dự án trên đã làm rất tốt hoạt động second-hand marketing và tích lũy giá trị cơ bản cực kỳ cao. Khi ngày càng có nhiều bộ sưu tập với hệ sinh thái, tokenomics độc đáo và tiện ích tổng thể nổi lên, sẽ có sự thay đổi trong nhận thức về giá trị giữa các bộ sưu tập NFT.
GameFi trên WAX
WAX được thiết kế để lưu trữ nhiều ứng dụng của bên thứ ba nhất có thể một cách an toàn, hiệu quả và ít tốn kém. Với trọng tâm cơ bản là tối ưu hóa hệ sinh thái NFT, không có gì ngạc nhiên khi giao thức cũng lưu trữ nhiều ứng dụng GameFi hàng đầu.
Phần lớn các ứng dụng GameFi được lưu trữ trên Ethereum và Binance Chain. Tuy nhiên, số lượng ứng dụng GameFi trên WAX đã tăng gấp 5 lần lên hơn 100 ứng dụng trong năm qua. Alien Worlds và Agricultural World là hai trong số những ứng dụng play-to-earn gaming phổ biến nhất được xây dựng trên WAX.
Điều quan trọng cần lưu ý là số lượng hiển thị bên dưới đã bao gồm các ứng dụng được xây dựng trên các giải pháp mở rộng Layer-2. Trong hơn một năm rưỡi qua, đã có sự chuyển đổi các ứng dụng chơi game từ các chain đắt tiền (như Ethereum) sang các đối thủ cạnh tranh rẻ hơn, với sự dẫn đầu của BNB chain.
Nhìn vào 30 ứng dụng GameFi hàng đầu tính theo khối lượng, WAX đã duy trì cơ sở người dùng độc đáo lớn nhất trong tháng qua. So với các đối thủ Layer 1, WAX cung cấp một quy trình giao dịch gần như miễn phí và thân thiện với môi trường. Điều này khuyến khích người dùng cũng như các nhà phát triển xây dựng hệ sinh thái GameFi cho người dùng hàng ngày.
Như đã đề cập, giá trị trung bình của NFT trên WAX thấp hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh. Mặc dù WAX đang dẫn đầu về lượng người dùng tích cực và số lượng giao dịch, nhưng giao thức không đạt được mức giá trị tương ứng như các chain lưu trữ khác.
Bức tranh lớn
Hiện tại, các ứng dụng chính của giao thức WAX là dành cho NFT và GameFi. Tuy nhiên, người dùng đang bắt đầu mở rộng hệ sinh thái WAX để thêm các ứng dụng DEX và DeFi. Team WAX thậm chí còn tạo ra các starter kit cho các nhà phát triển dưới dạng một biểu mẫu mã nguồn mở (open-source template). WAX muốn người dùng và các nhà phát triển dễ dàng xây dựng trên nền tảng và mở rộng hệ sinh thái của mình.
Về thị trường Layer 1 tổng thể, Binance Smart dẫn đầu về người dùng giao thức tổng thể và WAX xếp sau ở vị trí thứ hai.
Nguồn: DappRadar
Với số lượng ngày càng tăng của các ứng dụng GameFi mới và bộ sưu tập NFT, giao thức WAX dẫn đầu về số lượng giao dịch. Hàng ngày, WAX có khối lượng giao dịch gấp 10 lần so với của các chain L1 được sử dụng rộng rãi nhất như Solana và Ethereum.
Nguồn: DappRadar
Mặc dù WAX không nắm bắt được giá trị tương tự như một số chain Layer-1 hàng đầu khác, nhưng đây là chain hoạt động tích cực nhất về cơ sở người dùng và số lượng giao dịch.
Tác động môi trường
Mặc dù WAX có số lượng giao dịch trung bình cao nhất, nhưng đây là blockchain đầu tiên được chứng nhận là carbon neutral bởi ClimateCare. Chìa khóa cho tính carbon neutral của WAX gồm hai yếu tố: giao thức gần như không tiêu thụ năng lượng khi vận hành dù mức sử dụng cao và giao thức có thể bù đắp mức tiêu thụ này thông qua việc token hóa các tài sản vật lý. Đầu tiên, xét về lượng carbon footprint của WAX.
Mức tiêu thụ năng lượng của một blockchain tương quan trực tiếp với cơ chế đồng thuận cơ sở và việc sử dụng mạng tổng thể. Các chain Proof-of-Work (PoW) như Bitcoin và Ethereum cần khả năng tính toán mở rộng để bảo mật mạng khi hàng nghìn node đồng thời cạnh tranh để xác thực dữ liệu giao dịch.
Proof-of-Stake (PoS) là cơ chế đồng thuận được sử dụng rộng rãi thứ hai, giúp giảm đáng kể việc tính toán cần thiết cho mỗi giao dịch, bằng cách chọn một node duy nhất trước đó đã stake nhiều token gốc của giao thức để xác thực giao dịch. Các sắc thái giữa các hệ thống PoS như yêu cầu phần cứng, thông lượng giao dịch, kích thước mạng, cơ chế lựa chọn trình xác thực và khối lượng giao dịch dẫn đến sự khác biệt về mức tiêu thụ năng lượng.
Mặc dù Solana dẫn đầu nhóm giao thức sử dụng PoS về mức tiêu thụ năng lượng hàng năm, nhưng đây là kết quả của việc thiết lập gấp đôi số giao dịch so với Polkadot, Cardano và Avalanche. Tuy nhiên, WAX có mức tiêu thụ năng lượng tổng thể thấp nhất trên mỗi giao dịch và giải quyết số giao dịch nhiều hơn gấp 10 lần so với Solana hàng năm.
Cơ chế đồng thuận DPoS của WAX ít tốn năng lượng tính toán hơn đáng kể so với các hệ thống PoW và PoS thông thường do có kích thước mạng nhỏ hơn. Do đó, cơ chế đồng thuận này thường có khả năng mở rộng, nhanh và tiết kiệm năng lượng hơn.
Để đưa ra một khía cạnh nào đó, một hộ gia đình Mỹ trung bình tiêu thụ khoảng 11 MWh điện hàng năm. Trong khi WAX chain và hơn 12 triệu tài khoản đang hoạt động của WAX tiêu thụ ít năng lượng hơn hai hộ gia đình Mỹ.
Một trong những lập luận chính chống lại việc chấp nhận crypto là việc tác động tiêu cực đến môi trường. Mặc dù các chain PoW như Bitcoin tiêu thụ nhiều năng lượng hơn các loại nền tảng khác, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc Bitcoin gây hại cho môi trường nhiều hơn các ngành khác.
Hơn nữa, giao thức tiêu thụ năng lượng nhiều thứ hai – Ethereum – sẽ sớm chuyển sang hệ thống PoS và dự kiến sẽ giảm đến 99% tỷ lệ tiêu thụ năng lượng. Tuy nhiên, các công nghệ và ứng dụng mới phải giảm thiểu tác động đến môi trường càng nhiều càng tốt để giảm thiểu biến đổi khí hậu.
vIRL NFTs
Mặc dù energy footprint của WAX chain ở mức tối thiểu nhưng team vẫn cố gắng để loại bỏ các tác động đến môi trường của giao thức. Thông qua quan hệ đối tác với Topps, Atari, Funko và nhiều bên khác, WAX team đã token hóa các tài sản vật lý duy nhất thông qua NFT.
Nguồn: WAX
Việc sở hữu NFT cung cấp cho người dùng quyền đối với tài sản vật lý, cho dù đó là một đôi giày, một ticket hay tai nghe. Nếu người dùng cuối muốn bán lại tài sản, tất cả những gì họ phải làm là bán lại NFT. Khi có người dùng muốn sở hữu sản phẩm vật lý của NFT đó, họ có thể lấy bằng cách redeem NFT. Các NFT ảo trong thế giới thực (Virtual in real life hay vIRL) đã tách quyền sở hữu của một tài sản ra khỏi việc sở hữu vật lý tài sản đó.
Tưởng tượng eBay khi không có chi phí vận chuyển theo chu kỳ và câu hỏi thường trực về tính hợp pháp của mặt hàng. Không có thêm chi phí đóng gói, vận chuyển, hoặc phí vận tải. Không còn lượng khí thải carbon tương ứng.
Để giảm thiểu biến động giá token, WAX đã triển khai các hợp đồng tài sản cố định tồn tại trong vòng đời của một giao dịch NFT. Trong suốt thời gian listing của một NFT, giá token WAX có thể dao động theo tỷ lệ phần trăm hai chữ số.
Thay vì niêm yết NFT tương ứng một lượng WAX nhất định, người bán có thể cố định giá niêm yết với một loại tiền pháp định (fiat currency) – do đó củng cố giá trị của tài sản bất chấp sự biến động giá vốn có trong thị trường crypto.
Token hóa tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số là con đường ít bị cản trở nhất để giới thiệu với thế giới về giá trị của quyền sở hữu kỹ thuật số. Âm nhạc, hàng hóa, hàng xa xỉ và thậm chí cả NFT bất động sản đã bắt đầu gia nhập thị trường. Riêng đối với những người sáng tạo (creator), ý tưởng tiếp tục trả tiền bản quyền (continued royalty) tại các second-hand market cho tác phẩm như một giấc mơ trở thành hiện thực.
Trong tương lai sẽ có một hệ thống thương mại thu được nhiều giá trị hơn cho một sản phẩm mà không phải trả chi phí cho bên trung gian.
Trong khi các bộ sưu tập vIRL WAX là một số bộ sưu tập phổ biến nhất trên nền tảng của mình, thì ngành công nghiệp NFT vẫn còn sơ khai. Hiện tại việc token hóa hàng tiêu dùng chưa có nhu cầu lớn vì hầu hết những người ủng hộ việc bán lại (resale advocate) hiện tại không phải là những người phù hợp với NFT nói chung.
Khi lĩnh vực này được mở rộng, hy vọng rằng sự cần thiết của việc token hóa các tài sản vật lý sẽ thu hút được sự quan tâm của công chúng.
Suy nghĩ về tương lai
WAX được xây dựng với mục đích trở thành một hệ sinh thái NFT toàn diện, thân thiện với môi trường. Giao thức xử lý nhiều giao dịch NFT hơn bất kỳ mạng nào khác. Tuy nhiên, hầu hết các bộ sưu tập NFT trên WAX có giá trị cảm nhận (perceived value) rất thấp, đặc biệt là so với các bộ sưu tập trên các chain hàng đầu khác.
Với sự phát triển liên tục của các game mới và sứ mệnh giảm thiểu lượng carbon footprint của WAX, giá trị cảm nhận của các bộ sưu tập dựa trên WAX sẽ tăng lên theo thời gian.
Mặc dù mạng có kế hoạch mở rộng sang các lĩnh vực crypto khác như DeFi, team WAX hy vọng sẽ tiếp tục là “King of NFTs” trong nhiều năm tới. Mạng được thiết kế để vận hành kết hợp với các Layer1 khác, đặc biệt là Ethereum.
Team tin rằng Ethereum sẽ là trung tâm tiền tệ trong crypto của tương lai. Gần đây, giao thức đã triển khai WAX Ethereum bridge để hiện thức hóa ý tưởng này, đẩy mạnh vị thế Ethereum như vault thúc đẩy giao dịch WAX NFT.
Giải pháp V-Commerce của WAX dường như đã đi trước thời đại, mặc dù có sức hút khá tốt với một số bộ sưu tập NFT dựa trên tài sản vật lý này. Token hóa các tài sản vật lý đang dần có được sức hút trong các ngành khác nhau bao gồm hàng hóa, hàng tiêu dùng và bất động sản.
Trong tương lai gần, người dùng sẽ mở rộng hiểu biết về tiềm năng sở hữu kỹ thuật số đặc biệt, tiết kiệm chi phí đằng sau các giao dịch ngang hàng và lợi ích cho môi trường của thương mại ảo (virtual commerce).
Bài viết được Huyền Trang biên tập từ “WAX: The First Carbon Neutral Blockchain” của tác giả Ally Zach; với mục đích cung cấp thông tin và phi lợi nhuận. Chúng tôi không khuyến nghị đầu tư và không chịu trách nhiệm cho các quyết định đầu tư liên quan đến nội dung bài dịch.
—————————————————
👉 Theo dõi FXCE Ventures
Group Chat | Research Hub | FXCE Spotlight | Tổng hợp airdrop | FXCE Pool Coin